________________
૧૭૦
યોગસાર પ્રકરણ/ચતુર્થ પ્રસ્તાવ,શ્લોક-૨૮-૨૯ શ્લોક :
नार्थ्यते यावदैश्वर्यं तावदायाति संमुखम् । यावदभ्यर्थ्यते तावत् पुनर्याति पराङ्मुखम् ।।२८।। अधैर्यादविचार्येदमिच्छाव्याकुलमानसः ।
हा हा हेति तदर्थं स धावम् धावन् न खिद्यते ।।२९।।(युग्मम्) શ્લોકાર્ચ -
જ્યાં સુધી ઐશ્વર્ય ઈચ્છાતું નથી ત્યાં સુધી તે ઐશ્વર્ય સન્મુખ આવે છે. જ્યારે તેની અભ્યર્થના કરાય છે ત્યારે તે ઐશ્વર્ય પરાશ્મન થાય છે. અધેર્યને કારણે આ પ્રકારનો વિચાર કર્યા વગર ઐશ્વર્યની પ્રાપ્તિનો ઉપાય નિઃસ્પૃહતા છે સ્પૃહા નથી એ પ્રકારનો વિચાર કર્યા વગર, ઈચ્છાથી વ્યાકુળ થયેલા માનસવાળો એવો જીવ અત્યંત ખેદની વાત છે કે તેના માટે ઐશ્વર્ય માટે, દોડતો-દોડતો ખેદ પામતો નથી=થાકતો નથી. ૨૮-૨૯II
જ “હા હા તિ=હા હા હા ઇતિ” અત્યંત ખેદ બતાવવા “હા, હા, હા” એમ ત્રણ વખત કહ્યું છે અને હા હા હા ઇતિમાં ‘ઇતિ' શબ્દ પાદપૂર્તિ માટે છે. ભાવાર્થ :
જે સાધુઓ અત્યંત નિઃસ્પૃહી છે, કોઈ બાહ્ય સમૃદ્ધિની ઇચ્છા કરતા નથી, પરંતુ કેવલ અસંગભાવની વૃદ્ધિ માટે ઉદ્યમ કરનારા છે, તેવા મહાત્માઓ પણ તે ભવમાં મોક્ષમાં ન જાય તો જન્માંતરમાં મહાઐશ્વર્યને પ્રાપ્ત કરે છે. જેમ પૂર્વભવમાં સંયમ પાળીને અતિ નિઃસ્પૃહ થયેલા એવા ભરત ચક્રવર્તી ચરમ ભવમાં ચક્રવર્તીની સમૃદ્ધિને પામ્યા. તેથી એ ફલિત થાય છે કે પૂર્વભવમાં સંયમ પાળતી વખતે તેઓએ ઐશ્વર્યની ઇચ્છા કરેલ નહીં છતાં પણ ઐશ્વર્ય તે મહાત્માની સન્મુખ આવે છે. અને જે જીવો અસાર પુણ્યને લઈ જન્મ્યા છે તેઓને ઐશ્વર્યની ઘણી ઇચ્છા છે અને તેથી ઐશ્વર્યને માટે દોડાદોડ કરે છે અને કાંઈક પુણ્યનો સહકાર હોય તો આ ભવમાં કાંઈક ઐશ્વર્ય મેળવે છે તોપણ
