Page Text
________________
યોગસાર પ્રકરણ/તૃતીય પ્રસ્તાવ/શ્લોક-૩૦
ભાવાર્થ:
૧૪૧
કોઈ ઉચિત સ્થાનમાં જવા માટે તત્પર થયેલ મુસાફર સૂર્યનાં કિરણોથી તપ્ત થયેલો હોય અને રસ્તામાં કોઈ ઘટાદાર વૃક્ષ મળે તો તે તાપને દૂર કરવા અર્થે ત્યાં વિશ્રાંતિને કરે છે. જેથી મુસાફરીનો થાક અને સૂર્યનાં કિરણોથી થયેલો તાપ દૂર થાય. તે રીતે જે મહાત્માઓ મોક્ષમાર્ગમાં પ્રસ્થિત છે અને તપની ક્રિયાથી આત્માને તપાવે છે તેઓ જ્યારે પરમાત્માના પારમાર્થિક સ્વરૂપના મર્મરૂપ સવૃક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે તે પરમાત્મભાવમાં ૫૨મ લયને પ્રાપ્ત કરીને વિશ્રાંતિને કરે છે.
આશય એ છે કે, જેમ મુસાફર માટે ઉચિત સ્થાને જવું શ્રમસાધ્ય હોય છે તેમ આદ્યભૂમિકામાં યોગમાર્ગનું સેવન શ્રમસાધ્ય હોય છે. તેથી મોક્ષમાર્ગમાં પ્રસ્થિત યોગીઓ શાસ્ત્રીય પદાર્થોથી આત્માને વારંવાર ભાવિત કરે છે. ઉત્પથમાં જતી ઇન્દ્રિયોનો યત્નપૂર્વક રોધ કરે છે અને ઉત્પથમાં જતી ઇન્દ્રિયોના અનર્થનું વારંવાર ભાવન કરીને આત્માને ભય બતાવે છે અને સત્યથમાં જવાથી આગામી શું લાભ થશે, કલ્યાણની પરંપરાની કઈ રીતે પ્રાપ્તિ થશે તેનું ચિંતવન કરીને સત્યથમાં ચાલવા માટે પોતાને ઉત્સાહિત કરે છે. તેથી તે ભૂમિકામાં પ્રસ્થિત મહાત્માઓ માટે યોગમાર્ગ શ્રમસાધ્ય છે. વળી, જેમ ઉચિત સ્થાને જવા માટે મુસાફરને સૂર્યના તાપથી તપ્ત પણ થવું પડે છે, તેમ મોક્ષની પ્રાપ્તિ અર્થે પ્રયત્ન કરતા મહાત્માને પણ વારંવાર શક્તિઓના પ્રકર્ષથી તપ દ્વારા આત્માને તપ્ત કરવો પડે છે. આ સર્વ પ્રવૃત્તિ કષ્ટરૂપ હોવા છતાં ભાવિના હિતને સામે રાખી તે મહાત્મા કષ્ટમય પ્રવૃત્તિ પણ કરે છે. જેમ મુસાફર માટે ગમનની પ્રવૃત્તિ અને સૂર્યનો તાપ કષ્ટરૂપ હોવા છતાં ઇષ્ટ સ્થાનની પ્રાપ્તિના આશયથી તે મુસાફર તે પ્રકારની પ્રવૃત્તિ કરે છે. વળી, તે પથિક શ્રાન્ત થયો હોય અને સવૃક્ષ=ઘટાદાર વૃક્ષ પ્રાપ્ત કરે તો તે શ્રમ અને તાપને દૂર કરવા માટે ત્યાં વિશ્રાંતિ કરે છે તેમ શ્રમથી મોક્ષમાર્ગમાં પ્રવૃત્ત અને તપથી તપ્ત થયેલા એવા તે મહાત્મા પરમાત્માના પારમાર્થિક સ્વરૂપને પામીને સીર્યના પ્રકર્ષથી જ્યારે પરમલયને પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે તેઓ વિશ્રાંતિને કરે છે અર્થાત્ પરમાત્મા સાથે લય પામ્યા પછી ક્ષણભરમાં સંપૂર્ણ મોહનો નાશ કરીને તે મહાત્મા કેવલજ્ઞાનને પામે છે પછી તે મહાત્મા માર્ગમાં ગમનની કોઈ પ્રવૃત્તિ કરતા
| SR No. | 022236 |
| Book Title | Yogsar Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 266 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |