________________
૧0
યોગસાર પ્રકરણ/તૃતીય પ્રસ્તાવ,શ્લોક-૧૬-૧૭
અવતરણિકા -
પ્રસ્તુત પ્રસ્તાવ સામ્યતા ઉદ્દેશથી છે. તેથી તે સામ્યભાવ મુતિમાં કઈ રીતે પ્રગટ થાય છે તે અત્યાર સુધી અનેક દષ્ટિઓથી બતાવ્યું. હવે તે સાપને પ્રગટ કરવાં માટે વિશેષ બોધાર્થે કહે છે – શ્લોક :
साम्यं मानसभावेषु साम्यं वचनवीचिषु । साम्यं कायिकचेष्टासु साम्यं सर्वत्र सर्वदा ।।१६।। स्वपता जाग्रता रात्री दिवा चाखिलकर्मसु ।
कायेन मनसा वाचा साम्यं सेव्यं सुयोगिना ।।१७।।(युग्मम्) શ્લોકાર્ચ -
માનસભાવોમાં સામ્ય, વયનની વીચિમાંકવચનના પ્રવાહમાં સામ્ય, કાયિક ચેષ્ટાઓમાં સામ્ય, સર્વત્ર સર્વ બાહ્ય પ્રવૃત્તિઓમાં સર્વદા સામ્ય, સૂતાં, જાગતાં, રાત્રિમાં કે દિવસે અખિલ કાર્યોમાં સર્વ કૃત્યોમાં, સુયોગી એવા મહાત્માએ કાયાથી, મનથી અને વાણીથી સામ્યનું સેવન કરવું જોઈએ. II૧૬-૧૭માં ભાવાર્થ -
જે મહાત્માઓના મન-વચન-કાયાના યોગો જિનવચનના સ્મરણના નિયંત્રણ નીચે સુદઢ વ્યાપારવાળા છે, તેઓ સુયોગવાળા છે અને તેવા યોગીઓએ ત્રણે યોગથી સદા સામ્યનું સેવન કરવું જોઈએ. કઈ રીતે સદા સામ્યનું સેવન કરવું જોઈએ તે બતાવતાં કહે છે.
માનસભાવોમાં સામ્યને ધારણ કરવું જોઈએ. અર્થાત્ મનથી જે કોઈ ચિંતવન થાય છે, સૂક્ષ્મ વિચાર આવે છે તે સર્વ વિચારકાલમાં સામ્યભાવ વર્તે તે પ્રકારના પરિણામપૂર્વક માનસવ્યાપાર કરવો જોઈએ. જેમ મુનિ ગોચરી માટે જાય છે ત્યારે મનથી સંકલ્પ કરે છે કે નિર્દોષ ભિક્ષા મળશે તો સંયમની વૃદ્ધિ થશે અને નહીં મળે તો તપની વૃદ્ધિ થશે. આ પ્રકારે દૃઢ સંકલ્પ હોય અને તે
