________________
૧૦૦
યોગસાર પ્રકરણ/દ્વિતીય પ્રસ્તાવબ્લોક-૩૭-૩૮ તત્ત્વભૂત એવી વીતરાગ અવસ્થાને પ્રગટ કરવાના એક ઉપાયરૂપ એવા ક્ષાજ્યાદિ દસ પ્રકારના ધર્મને સેવે છે. અને સ્વદર્શનના પક્ષપાતવાળા અવિચારક જીવોએ કદાચ જૈન સાધુવેશ ધારણ કર્યો હોય, સાધ્વાચારની ક્રિયા કરનારા હોય તોપણ અવિચારક સ્વદર્શનના પક્ષપાતને કારણે વિશુદ્ધ શ્રમણ ધર્મ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. પરંતુ જેઓ સામ્યભાવવાળા છે અર્થાત્ કોઈ દર્શન પ્રત્યે પક્ષપાતવાળા નથી પરંતુ તત્ત્વના જ પક્ષપાતી છે અને જેઓનું ચિત્ત મૈત્રી આદિ ભાવોથી પરિકર્મિત થયેલું છે અને તેવા ચિત્તપૂર્વક ઉચિત ક્રિયા કરનારા છે તેવા જીવોને ક્ષાજ્યાદિ દશ પ્રકારનો ધર્મ પ્રાપ્ત થાય છે. માટે, મોક્ષના પ્રબલ કારણભૂત ક્ષાત્યાદિ દસ પ્રકારના ધર્મની પ્રાપ્તિના અર્થી જીવોએ સ્વ સ્વ દર્શનના રાગનો ત્યાગ કરીને મધ્યસ્થતાપૂર્વક તત્ત્વનો રાગ કેળવવો જોઈએ. ll૩૭ના અવતરણિકા :
પ્રસ્તુત બીજા પ્રસ્તાવમાં અત્યારસુધી દષ્ટિાગવા ત્યાગપૂર્વક મધ્યસ્થતાને પ્રગટ કરવાના ઉપાયભૂત એવા તત્વસારનો ઉપદેશ બતાવ્યો. હવે તે સર્વ ઉપદેશનું નિગમન કરતાં કહે છે – શ્લોક :
साम्यं समस्तधर्माणां सारं ज्ञात्वा ततो बुधाः ।
बाह्यं दृष्टिग्रहं मुक्त्वा चित्तं कुरुत निर्मलम् ।।३८॥ શ્લોકાર્ધ :
તે કારણથી સમસ્ત ધર્મોના સાર એવા સામ્યને રવદર્શન પરદર્શનના પક્ષપાતના ત્યાગ સ્વરૂપ મધ્યસ્થભાવને, જાણીને ત્યારપછી બધો બાહ્ય દષ્ટિગ્રહને છોડીને નિર્મલ યિતને કરો. ll૩૮ ભાવાર્થ :
ગ્રંથકારશ્રી હિતોપદેશ આપતાં કહે છે કે સર્વધર્મનો સાર તત્ત્વ પ્રત્યેના પક્ષપાત સ્વરૂપ મધ્યસ્થભાવ છે અને તેવો મધ્યસ્થભાવ જ સામ્યભાવ છે એમ
