________________
૧૬
શ્રી દેવભક્તિમાળા પ્રકરણ.
છે કે અનુબંધ હિંસાને જ વાસ્તવિક હિંસા કહી શકાય છે. તે સિવાયની સ્વરૂપ હિંસા તે માત્ર નામનીજ હિંસા છે. વળી આ વાત ઉપર બીજી દષ્ટાંત બતાવું છું.
કાલીકસૂર્ય કસાઇનું દ્રષ્ટાંત,
આ કસાઇને પાંચશે। પાડા મારવાના હુ ંમેશના નીયમ છે. આ કસાઇ પાડા ન મારે તેા નરકગતિ જવામાંથી તું ખચી શકે આમ પ્રભુના મુખથી શ્રેણીક રાજા સાંભળી આકસાઇને પાડાનહીંમારવાનું ફરમાન કરે છે પણ માનતા નથી, આથી છેવટે કુવામાં ઉધે મસ્તકે લટકાવે છે, છતાં ત્યાં પણ પોતાના નિયમ પાળવા ખાતર આંગળીથી પાણીમાં પાડા ચીતરી ઉપર છરી રૂપ આંગલી ફેરવે છે. આ સુજખ ભાવથી પાંચશે। પાડા તેણે મારવાથી, પોતાનું કામ બન્યું નથી આ મુજબ શ્રેણિક રાજાએ પ્રભુના મુખથી સાંભળી ભાવી અન્યથા થવાનુ નથી તેમજ આવતી ચાવીસીમાં પોતે પ્રથમ તીર્થંકર થવાના છે આમ જાણી સતાષીત થયા. હવે આ જગ્યાએ આ કસાઇએ પાંચશે પાડામાંથી એક પણ જીવ માર્યા નથી, છતાં પાંચશે પાડા માર્યાના તેના નિયમ પૂર્ણ થયા એમ ભગવાને શા માટે કહ્યું ! વળી તેટલું જ નહીં પરંતુ તે કસાઇ નરકમાં પણ ગયા છે. એમ પણ ભગવાને કહેલ છે. આથી એ નિ ય થયા કે દ્રવ્યથી હિઁસા ભલે તેણે ન કરી પણ ભાવિહંસા તા તેણે કરી છે આ બધા દ્રષ્ટાંત ઉપરથી એ નિર્ણય થયા કે સ્વરૂપહિં સા કરતાં અનુબંધ હિંસા છે તેજ વાસ્તવિક હિ'સા નરક ગતી દેનાર છે. આ મુજબ હિંસાનું સ્વરૂપ જાણવું. તે ઉપર એક વધારે દૃષ્ટાંત આપીયે છીયે.
પ્રસન્નચંદ્ર રાષિનું દૃષ્ટાંત,
પેતનપુર નગરના અધિપતિ પ્રસન્નચંદ્ર નામના રાજા પરમાત્મા મહાવીર દેવના ઉપદેશ સાંભળી પ્રતિબંધ પામ્યા અને પાતાનાં છેક રાને ગાદી સોંપી પાતે મહાવીર દેવ પાસે દીક્ષા લીધી. અનુક્રમે વિહાર કરતાં પ્રભુ સાથે રાજગ્રહી નગરમાં આવ્યા, ત્યાં એકાંત સ્થાનમાં પ્રસનચંદ્ર રૂપી ધ્યાનમાં મગ્ન રહેલ છે. શ્રેણીક રાજાને પ્રભુ આવ્યાની
