________________
મંડન અને ખંડન કરે તે પણ ઘાંચીના બેલની જેમ ઠેરના ઠેર રહે છે. લેશ પણ પ્રગતિ કરતા નથી – કલ્યાણ સાધતા નથી. આ માટે જ જે જ્ઞાન આત્મભાવિત થયું હોય તે જ જ્ઞાન બાહ્ય વાચાળતાથી મુક્ત કરીને આત્મહિતને સાધે છે – સુખસાધક બને છે.
એવા જ્ઞાનીનું સ્વરૂપ જણાવે છેस्वद्रव्यगुणपर्याय-चर्या वर्या पराऽन्यथा । इति दत्तात्मसंतुष्टि-मुष्टिज्ञानस्थितिमुनेः ॥५॥
અર્થ : પિતાના દ્રવ્યમાં, ગુણમાં અને પર્યામાં (ચર્યા=) વિચરવું-રમવું તે શ્રેષ્ઠ છે, તેનાથી અન્ય પરદ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાયમાં રમતા કરવી હિતકર નથી. આ પ્રમાણે જેણે આત્માને સંતોષ આપે છે, એવી મુષ્ટિજ્ઞાનની–સંક્ષેપથી રહસ્યજ્ઞાનની સ્થિતિ–મર્યાદા મુનિને હોય છે.
ભાવાર્થ : પિતાના શુદ્ધ આત્મારૂપી દ્રવ્યમાં, શુદ્ધ જ્ઞાનાદિ કે ક્ષમાદિ ગુણેમાં અને શુદ્ધ પર્યામાં રમણતા કરવી તે હિતકર છે, એ સિવાયનાં અન્ય દ્રવ્યમાં, તેના ગુણેમાં કે પર્યામાં રાગ કરે હિતકર નથી, એટલું સંક્ષિપ્ત પણ જ્ઞાન મુનિને સર્વ તૃષ્ણાઓને અને સંકલ્પ વિકલ્પને નાશ કરી આત્મસંતોષ આપે છે.
ઉપર જણાવેલું સંક્ષિપ્ત પણ જ્ઞાન તત્વથી સંપૂર્ણ
