________________
૨૩
બાહિર દૃષ્ટિ દેખતાં, બાહિરમન ઘાવે;
અંતર દૃષ્ટિ દેખતાં, અક્ષય પદ પાવે. . | સર્વ શ્રેષ્ઠ સમૃદ્ધિ આત્મામાં છે, બહાર નથી. ધ્યાતા, mય અને ધ્યાનની એકતારૂપ સમાધિ તે જ મુનિનું નંદનવન છે. આ નંદનવનમાં મહાલનાર મુનિ સદા સુખી છે. ઈન્દ્રની સમૃદ્ધિ કાળક્રમે નાશ પામનારી છે, આત્માની સમૃદ્ધિ અવિનાશી છે. આત્મામાં અપાર સમૃદ્ધિ છે. આત્મામાં સ્થિર થવાથી તે સમૃદ્ધિ પ્રગટ થાય છે. બાહ્ય સમૃદ્ધિ ભેગવવાથી જે સુખાદિને અનુભવ થાય છે, તે આત્મિક ગુણોરૂપ સમૃદ્ધિથી સાંપડતા સુખ, શાન્તિ, આનંદ અને સંતેષના મહાસાગરની તુલનામાં એક બિન્દુ તુલ્ય પણ નથી.
આત્માના ઘરમાં વસવાથી જ અખંડ આનંદની પ્રાપ્તિ થાય છે એ આ અષ્ટકને સાર છે.
(૨૧) કર્મવિપાકચિન્તનાષ્ટક :
કર્મ વિપાકનું ચિંતન કરનાર જે આત્મા હૃદયમાં સમભાવ ધારણ કરે છે, તે જ આત્મા સર્વ સમૃદ્ધિનું પાત્ર બને છે તેથી સમૃદયષ્ટક પછી કર્મવિપાકચિન્તનાષ્ટક કહ્યું છે.
કર્મના ખેલ નિરાળા છે. ઘડીકમાં તે હસાવે છે, ઘડીકમાં રડાવે છે. રંકને રાય બનાવે છે, રાયને રંક બનાવે છે. કર્મ ઉચ્ચ-નીચને જતું નથી, રાત દિવસ પણ જોતું નથી. શુભકર્મનું સારું ફળ મળે છે, અશુભકર્મનું માઠું ફળ મળે છે. કર્મવિપાકને ચિંતવતે આત્માથી
