________________
૧૬૩
જગત તથ
જ્ઞાનના પાત્ર એવા નિઃસ્પૃહીને આખુ' તુલ્ય હાય છે.
ભાવા : જેને પેાતાની શુદ્ધ સંપત્તિનું જ્ઞાન નથી અને પરપદાČમાં સુખ માને છે, તેવા અજ્ઞાની સુખ માટે કેની પાસે શું શુ' નથી માગતા ? જે કેઈ મળે તેની પાસે તેણે માનેલી સુખસામગ્રીની તે યાચના કરે છે. અર્થાત્ અજ્ઞાનથી જીવ અનાદિ કાળથી ભિખારીની જેમ રાત્રી-દિવસ મેળવવાની અને માગવાની મિથ્યા પ્રવૃત્તિ કર્યાં જ કરે છે, તે પણ તેની ભૂખ લેશ પણુ ભાંગતી નથી; કારણ કે તે માહમૂઢ છે, અજ્ઞાની છે, તેથી વિરુદ્ધ જે પેાતાનું સુખ પેાતાના આત્મામાં જ જાણે છે, દેખે છે અને તેથી પદાર્થની સ્પૃહાથી રહિત છે, તે અતિશાયી જ્ઞાનને પામેલા નિઃસ્પૃહને સમગ્ર વિશ્વ પણ તૃણુ તુલ્ય છે. તૃણુની જેમ તે માહ્ય સંચાગે ને છેડી દે છે.
T
પર
સ્પૃહાની ભ્રય કરતા વર્ણવે છે—
छिन्दन्ति ज्ञानदात्रेण, स्पृहाविषलतां बुधाः । मुखशेोषं च मूर्छा च, दैन्यं यच्छति यत्फलम् ||३||
અર્થ : જે (પૃહારૂપી વિષની વેલડી જીવને) મુખને શેાષ, મૂર્છા અને દીનતારૂપી કળાને આપે છે, તે સ્પૃહારૂપ વિષની વેલીને જ્ઞાનીએ જ્ઞાનરૂપી દાતરડાથી કાપી નાખે છે. ભાવાય : બાહ્ય સંચાગામાં સુખની ભ્રમણાવાળા માં. સા. ૮
