Gunsthan Kramaroh

SR No.: 022194
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhavyasundarvijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2015
Total Pages: 240
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 91

* श्रीगुणस्थानक्रमारोहः
(શ્લો. ૩૦)
***
दृष्टान्तश्चात्र - यथा कश्चित्पुरुषः स्वस्मिन् गृहे सदैव कदन्नमात्रमास्वादयन् केनापि निमन्त्रितस्तस्य गृहेऽभुक्तपूर्वं मिष्टान्नाहारं भुक्तवान्, ततोऽसौ तदास्वादरसलोलुपतया स्वगृहकदन्नं निरास्वादमिति कृत्वा न भुङ्क्ते, तमेवातिदुष्प्रापं मिष्टान्नमेवाभिलषति, તતઃ स्वगृहे कदन्नादिकमभुञ्जन् मिष्टान्नं चाप्राप्नुवन्नुभयाभावतया सीदति, तथाऽयमपि कदाग्रहगृहीतो जीवः प्रमत्तगुणस्थानसाध्यं स्थूलमात्रपुण्यपुष्टिकारणं षडावश्यकादिककष्टक्रियाकर्माकुर्वाणः कदाचित् अप्रमत्तगुणस्थानलभ्यं निर्विकल्पमनोजनितसमाधिरूपनिरालम्बध्यानांशममृताहारकल्पं लब्धवान्, ततस्तज्जनितपरमानन्दसुखास्वादतया
[ ૭૦ ]
•K
**
ગુણતીર્થ
એકદમ લોલુપ થઈ ગયો. એટલે હવે એ પોતાના ઘરનું હલકું અન્ન સ્વાદરહિત હોવાથી, એને એ જમતો નથી... અને બીજાના ઘરના દુષ્પ્રાપ (દુઃખેથી મેળવી શકાય એવા) સ્વાદિષ્ટ મિષ્ટાન્નની જ અભિલાષા ધરાવે છે. આ રીતે તો એ પોતાના ઘરે ભોજન નહીં ક૨વાથી અને બીજાના ઘરે સ્વાદિષ્ટ મિષ્ટાન્નને નહીં મેળવવાથી, બંને રીતે ભોજન ન મળતાં – ભૂખ્યો રહી દુર્બળ-પાતળો બની જવાથી - સીદાઈ રહ્યો છે, અત્યંત દુ:ખી થઈ રહ્યો છે.
-
ઉપનય : તે જ રીતે કદાગ્રહથી પકડાયેલો એવો કોઈક જીવ, પ્રમત્તસંયત નામના છઢે ગુણઠાણે શક્ય અને સ્થૂલ પુણ્યની પુષ્ટિના કારણરૂપ જે સામાયિકાદિ ષડાવશ્યક વગેરે રૂપ કષ્ટકારી કર્તવ્યો છે, તેને કરતો નથી.” અને કોઈક વખતે અપ્રમત્તગુણઠાણે મેળવી શકાય તેવી, નિર્વિકલ્પ (=વિકલ્પરૂપ તરંગ વિનાના) મનથી ઉત્પન્ન થયેલી (પ્રશાંતવાહિતારૂપ અદ્ભુત) સમાધિ કે જે નિરાલંબન ધ્યાનના અંશરૂપ છે, તેવા અમૃતના આહા૨સમાન અંશને એ વ્યક્તિ પામ્યો. અને એને પરમાનંદ અનુભવાયો.
ત્યારબાદ તેનાથી થયેલ (–નિરાલંબનધ્યાનના અંશરૂપ સમાધિથી થયેલ) પરમાનંદના સુખના આસ્વાદમાં લોલુપ બની જવાથી, એ જીવ, પ્રમત્તગુણઠાણે કરવા યોગ્ય ષડાવશ્યક વગેરે કષ્ટકારી ક્રિયારૂપ વ્યવહારોને હલકાં અન્નતુલ્ય માનવા લાગે છે. અને માટે જ એ બધા શુભવ્યવહારોને સમ્યગ્ રીતે સાધતો નથી.
© અહીં ષડાવશ્યક વગેરે વ્યવહારોને ‘સ્થુલપુણ્યની પુષ્ટિના કારણરૂપ' એટલા માટે કહ્યા કે આ બધાથી થનારો પુણ્યબંધ એ ભવભ્રમણ કરાવનાર નથી, પણ મોક્ષના સાધનોમાં અનુકૂળતા આપનાર છે. (એટલે એ અપેક્ષાએ એની ઉપાદેયતા અસંદિગ્ધ છે.) પણ સોનાની બેડી પણ આખિરમાં તો બેડી જ કહેવાય, એટલે આ પુણ્ય સ્થૂલનયે જ પુણ્યરૂપ સમજવું. (સૂક્ષ્મનયે નહીં; સૂક્ષ્મનયે તો આ પણ કર્મબંધરૂપ હોવાથી હેય છે.)