________________
-
૦
(શ્નો. ર૧) ગુર્નવિવેવનાવિલમાં
[૬૨] षट्कर्मादिविस्तरो ग्रन्थान्तरादवसेयः, तथैतेषां पालनात् सम्भवतीति षट्कर्मप्रतिमाश्राद्धव्रतपालनसम्भवं धर्मध्यानं मध्यममिति । तथा देशविरतिगुणस्थानस्थो जीवोऽप्रत्याख्यानकषायचतुष्कनरत्रिकाद्यसंहननौदारिकद्वयरूपप्रकृतिदशकबन्धव्यवच्छेदात् सप्तषष्टेबन्धकः, तथाऽप्रत्याख्यानकषायनरतिर्यगानुपूर्वीद्वयनरकत्रिकदेवत्रिकवैक्रियद्वयदुर्भगानादेयायशोरूपसप्तदश(१७) प्रकृतीनामुदयव्यवच्छेदात्सप्ताशीतेर्वेदयिता, अष्टत्रिंशदधिकशतसत्ताको भवति ॥२५॥
રૂત્તિ વિરતિપુજસ્થાનવં પશ્ચમમ્ II
ગુણતીર્થ હવે દેશવિરતગુણઠાણે રહેલા જીવને કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓનો બંધ-ઉદય-સત્તા હોય, તે બતાવવા વૃત્તિકારશ્રી કહે છે –
દેશવિરતગુણઠાણે બંધ-ઉદય-સત્તા - બંધઃ અવિરતસમ્યક્ત ગુણઠાણે બંધપ્રાયોગ્ય ૭૭ પ્રકૃતિમાંથી, (૧-૪) અપ્રત્યાખ્યાન ચાર કષાય, (૫-૭) મનુષ્યત્રિક=મનુષ્યગતિ, મનુષ્યાનુપૂર્વી અને મનુષ્યાયુષ્ય, (૮) પ્રથમ સંઘયણ, અને (૯-૧૦) ઔદારિકદ્ધિક ઔદારિકશરીર અને ઔદારિક અંગોપાંગ - આ ૧૦ પ્રકૃતિઓનો બંધ અટકી જવાથી, દેશવિરતગુણઠાણે રહેલો જીવ ૬૭ પ્રકૃતિઓને બાંધે છે.
ઉદયઃ અવિરતસમ્યક્વીને ઉદયપ્રાયોગ્ય ૧૦૪ પ્રકૃતિમાંથી, (૧-૪) અપ્રત્યાખ્યાન ચાર કષાય, (૫) મનુષ્યાનુપૂર્વી, (૬) તિર્યંચાનુપૂર્વી, (૭-૯) નરકત્રિક નરકગતિ, નરકાનુપૂર્વી, નરકાયુષ્ય, (૧૦-૧૨) દેવત્રિક=દેવગતિ, દેવાનુપૂર્વી, દેવાયુષ્ય, (૧૩૧૪) વૈક્રિયદ્વિક–વૈક્રિયશરીર, વૈક્રિય અંગોપાંગ, (૧૫) દુર્ભગ, (૧૬) અનાદેય, અને (૧૭) અપયશ – આ ૧૭ પ્રકૃતિઓનો ઉદયવિચ્છેદ થવાથી, દેશવિરતગુણઠાણે રહેલા જીવને ૮૭ પ્રકૃતિઓનો ઉદય હોય.
સત્તા આ ગુણઠાણે રહેલા ક્ષાયિકસમ્યક્તી ચરમશરીરી જીવને દર્શનસપ્તક અને ત્રણ આયુષ્ય સિવાય ૧૩૮ પ્રકૃતિઓની સત્તા હોય.
ગુણસ્થાન | બંધ | ઉદય | સત્તા
| દેશવિરતિ | ૭ | ૮૭ | ૧૩૮ આ પ્રમાણે પાંચમા ગુણઠાણાનું સ્વરૂપવર્ણન પૂર્ણ થયું.
