Page Text
________________
--
(શ્નો. ૨૨) ગુર્નવિવેવનાવિલમાં
[ રૂરૂ] - ~- - દ્વિતીયાનાં pષાયામુલ્યાવ્રતધ્વનિતમ્ |
सम्यक्त्वं केवलं यत्र, तच्चतुर्थं गुणास्पदम् ||१९|| व्याख्या-'द्वितीयानां कषायाणां' अप्रत्याख्यानसंज्ञितानां क्रोधादीनामुदयाद् 'व्रतवर्जितं' विरतिरहितम्, अत एव 'केवलं' सम्यक्त्वमानं यत्र भवति, 'तच्चतुर्थं गुणास्पदं' अविरतसम्यग्दृष्टिनामकं गुणस्थानकं भवति । अयमर्थः - यथा कश्चित् पुरुषो न्यायोपपन्नधनभोगविलाससुखसौन्दर्यशालिकुलसमुत्पन्नोऽपि दुरन्तद्यूतादिव्यसनाचीर्णानेकान्यायोत्पादितापराधलब्धराजदण्डखण्डिताभिमानश्चण्डदण्डपाशिकैविडम्ब्यमानः स्वकं व्यसनजनितं कुत्सितं कर्म विरूपं जानन् स्वकुलसुखसौन्दर्यसम्पदमभिलषन्न
—- ગુણતીર્થ .. - અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિપણાનું તાત્પર્ય જલન શ્લોકાઈ : બીજા કષાયના ઉદયથી વ્રત વિનાનું જ્યાં માત્ર સમ્યક્તનું જ અસ્તિત્વ છે, એ ચોથું ગુણસ્થાનક સમજવું. (૧૯)
વિવેચન : બીજા કષાયરૂપ અપ્રત્યાખ્યાનીય એવા ક્રોધાદિનો ઉદય હોવાથી, વ્રતસ્વીકાર એને ન થઈ શકે... એટલે જ એનું જીવન વિરતિ વિનાનું કહેવાય.. અને તેથી જ એને વિરતિ ન હોવાથી, એનામાં માત્ર સમ્યક્તનું જ અસ્તિત્વ હોય છે. આવું વ્રતવિહોણું કેવળ સમ્યક્ત જયાં હોય, એને “અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ' નામનું ચોથું ગુણસ્થાનક કહેવાય.
આ અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિપણું ઉદાહરણથી સમજાવે છે –
ઉદાહરણઃ ન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલું ધન, ભોગ, વિલાસ, સુખ, સૌંદર્ય વગેરે અનેક વિશેષતાઓથી સુશોભિત એવા કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલા પણ કોઈક પુરુષે, દુષ્પરિણામવાળા એવા જુગાર વગેરે વ્યસનોથી અનેક અન્યાયો આચર્યા કે જેનાથી ઘણા અપરાધો સર્જાયા... એટલે રાજા તરફથી ઘોર દંડ પ્રાપ્ત થયો... એનું અભિમાન હવે તૂટી ગયું... પ્રચંડ દંડપાશિક કોટવાલો પણ એની ભયંકર વિડંબના કરી રહ્યા છે. આ અવસરે એ પુરુષ પોતાનું વ્યસનથી સર્જાયેલું જુગુપ્સનીય કર્મ ખોટું છે” એમ જાણે પણ છે અને પોતાના કુળના સુખ-સૌંદર્ય-સંપત્તિની અભિલાષા પણ ધરાવે છે. પણ છતાં આરક્ષકોની વિડંબનાના કારણે (સુખ-સૌંદર્યની પ્રાપ્તિ તો દૂર રહી, પણ એ તો) શ્વાસ પણ લઈ શકતો નથી...
ઉપનય તેમ અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ જીવ પોતાનું અવિરતપણું જુગુપ્સનીયકર્મરૂપ છે. એમ જાણે પણ છે... અને વિરતિના સુખ-સૌંદર્યની અભિલાષા પણ ધરાવે છે. પણ છતાં
| SR No. | 022194 |
| Book Title | Gunsthan Kramaroh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 240 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |