________________
(ક્નો. ૧૦)
न्तर्मुहूर्त्तकालं यावत् सर्वथा मिथ्यात्वावेदकस्य अन्तरकरणौपशमिकसम्यक्त्वमेकवारमेव भवति, तथोपशमश्रेणिप्रपन्नस्य मिथ्यात्वानन्तानुबन्धिनामुपशमे सति स्वश्रेणिगतोपशमગુણતીર્થ .
•K
* गुर्जरविवेचनादिसमलङ्कृतः
****
[૧]
•K
(૩) ઉપશમ સમ્યક્ત્વ પામ્યા પહેલા, અનિવૃત્તિકરણ વગેરે અવસ્થામાં, પ્રથમ સ્થિતિમાં રહેનારા મિથ્યાત્વમોહનીયના કર્મો ઉદયમાં આવીને ક્ષય પામી ગયા છે.
(૪) અને ઉદયમાં ન આવેલા એવા સત્તાગત પુદ્ગલોને એ ભોગવતો નથી, અર્થાત્ બીજી સ્થિતિના મિથ્યાત્વમોહનીયના કર્મો એને ઉદયમાં નથી આવ્યા...
(૫) આ વ્યક્તિને અંતરની શરૂઆતથી લઈને અંતર્મુહૂર્ત જેટલા કાળ સુધી મિથ્યાત્વમોહનીયનો વિપાકોદય થતો નથી. (અંતર્મુહૂર્તપ્રમાણ જે સ્થિતિમાંથી મિથ્યાત્વમોહનીયના દલિકોનો અભાવ હોય, તે અંતર કહેવાય છે.)
આવો જીવ મિથ્યાત્વમોહનીયના ઉપશમથી જન્ય ‘ઔપશમિકસમ્યક્ત્વ' પ્રાપ્ત કરે છે. જેમ સળગતો દાવાનળ ઘાસ વિનાની ઉખર ભૂમિમાં પ્રવેશતાંની સાથે જ ઓલવાઈ જાય છે, તેમ અનિવૃત્તિકરણ પૂર્ણ થયા પછી મિથ્યાત્વના દલિક વિનાની શુદ્ધભૂમિરૂપ ઉપશમાદ્ધામાં પ્રવેશતાંની સાથે જ મિથ્યાત્વના ઉદયરૂપ દાવાનળ ઓલવાઈ જવાથી ઉપશમસમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થાય છે.
જ્યારે જીવ આ સમ્યક્ત્વ પામે, ત્યારે તેને જન્માંધ માણસને આંખો મળતાં જેટલો આનંદ થાય, તેના કરતાં પણ વધુ આનંદ થાય છે. અથવા ભયંકર દુઃસાધ્ય રોગથી પીડાતા રોગીને, એ રોગ દૂર થવાથી જેટલો આનંદ થાય, તેના કરતાં પણ અનેકગણો આનંદ થાય છે.
આ ઉપશમસમ્યક્ત્વ આખા ભવચક્રમાં જાતિથી માત્ર એક જ વાર પ્રાપ્ત થાય છે. હવે વૃત્તિકારશ્રી બીજું ઉપશમસમ્યક્ત્વ જણાવે છે –
** (૨) શ્રેણિગત ઉપશમસમ્યક્ત્વ
જે જીવ ઉપશમશ્રેણિ ચડવાનો છે, તેને જ્યારે મિથ્યાત્વમોહનીય અને અનંતાનુબંધીચતુષ્કનો ઉપશમ થાય, ત્યારે ઉપશમશ્રેણિવિષયક ઔપશમિક સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થાય છે...
© અહીં મિથ્યાત્વમોહનીય કહ્યું છે, ઉપલક્ષણથી સમ્યક્ત્વમોહનીય અને મિશ્રમોહનીયનો પણ ઉપશમ સમજી લેવાનો... કારણ કે ઉપશમશ્રેણિ ચડવા માટે એ બેનો ઉપશમ પણ અનિવાર્ય છે. અને
મિથ્યાત્વના ઉપશમ સાથે તેઓનો ઉપશમ અવશ્ય થાય છે. વળી મૂળભૂત રીતે તો સમ્યક્ત્વ/મિશ્રમોહનીય પણ મિથ્યાત્વના જ શુદ્ધ કરેલા પુદ્ગલો છે. એટલે તેનો ઉપશમ કહેવાથી, તે બેનો ઉપશમ પણ જણાઈ
જ જાય.