Gunsthan Kramaroh

SR No.: 022194
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhavyasundarvijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2015
Total Pages: 240
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 33

-
૦
-
[૧૨] જ શ્રીગુસ્થાનમારો:
(શ્નો. ૭) ___ आह - ननु 'सव्वजिअट्ठाण मिच्छे' इति मिथ्यादृष्टौ सर्वाण्यपि जीवस्थानानि लभ्यन्ते, तत्कथं व्यक्तमिथ्यात्वधीप्राप्तिरेव प्रथमगुणस्थानतामाप्नोति ? इति, अत्रोच्यते -
—- ગુણતીર્થ અવ્યવહારરાશિમાં રહેનારા જીવોમાં હંમેશાં રહેલું જ છે.. (એટલે એ અનાદિઅવ્યક્તમિથ્યાત્વનો ગુણસ્થાનરૂપે વ્યવહાર થઈ શકે નહીં.).
તાત્પર્ય એ કે, ન પામેલા ગુણવિશેષને પામવું એ “ગુણસ્થાનક' તરીકે અભિપ્રેત છે. હવે જે અનાદિકાળથી અવ્યક્તમિથ્યાત્વી છે, એને કોઈ અપ્રાપ્ત ગુણવિશેષની પ્રાપ્તિ તો થઈ નથી, માટે જ એની એ અવસ્થાને ગુણસ્થાનક તરીકે વ્યવહાર ન કરી શકાય.
પૂર્વપક્ષ ઃ “મિથ્યાત્વગુણઠાણે સર્વ જીવસ્થાનકો હોય છે' એ શાસ્ત્રવચનથી તો મિથ્યાષ્ટિ નામના પહેલા ગુણસ્થાનકે ચૌદે ચૌદ જીવસ્થાનકો હોય છે, એવું સ્પષ્ટ જણાય છે... (અને એટલે તો અવ્યક્તમિથ્યાત્વવાળા એકેન્દ્રિય-વિકસેન્દ્રિયો પણ મિથ્યાત્વગુણઠાણે હોવાના જ...) તો પછી તમે “વ્યક્તમિથ્યાત્વબુદ્ધિની પ્રાપ્તિ' એને જ કેમ પહેલા ગુણસ્થાનક તરીકે કહો છો ? (તેમ કરવાથી તો અવ્યવહારરાશિના જીવોનો વ્યવચ્છેદ થઈ જાય છે...)
ઉત્તરપક્ષ આ વિશે કહેવાય છે – “સર્વ જીવો સર્વ ભાવો અનંતવાર પામ્યા છે' આ શાસ્ત્રવચન પણ, અવ્યવહારરાશિના જીવોએ તો નિગોદ સિવાય કોઈ સ્થાન પામ્યું ન હોવાથી ખોટું પડે; એ ખોટું ન પડે એટલે ત્યાં “સર્વજીવોનો અર્થ “સર્વ વ્યવહારરાશિના જીવો એમ જ કરવાનો છે. એ જ રીતે “સબૂનિગાળ મિછે વાક્યમાં પણ “સર્વજીવોનો અર્થ “સર્વ વ્યવહારરાશિના જીવો’ એમ જ કરવાનો છે. અવ્યવહારરાશિના જીવોનો સમાવેશ તેમાં કરવાનો નથી. તેમને અનાદિ અવ્યક્ત-મિથ્યાત્વ જ હોવાથી, તેમનો સમાવેશ પહેલા ગુણઠાણે ન થાય તેમાં કોઈ દોષ નથી.
[[યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચયમાં વળી આ રીતે જણાવ્યું છે કે, યોગની આઠ દૃષ્ટિઓમાંથી મિત્રા વગેરે નામની દૃષ્ટિઓ જેને પ્રગટ થઈ છે. તેવા જીવોમાં જ પારમાર્થિક ગુણઠાણાનો વ્યવહાર થાય, કારણ કે “ગુણોનું સ્થાન=ગુણસ્થાન' એવી નિયુક્તિ પરમાર્થથી ત્યાં જ
– છાયામિત્રમ્ () સર્વ નીવસ્થાનાનિ મિથ્યાત્વે |
છે અહીં ગુણઠાણા તરીકે નિષેધ અનાદિ-અવ્યક્તમિથ્યાત્વનો જ કર્યો છે, સર્વ અવ્યક્તમિથ્યાત્વનો નહીં... એટલે જ જે અવ્યક્તમિથ્યાત્વ આદિ છે, એનો પાછો ગુણસ્થાનક તરીકે વ્યવહાર થઈ જ શકે છે – એ વાત હમણાં જ આગળ અમે સાબિત કરીશું.