Gunsthan Kramaroh

SR No.: 022194
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhavyasundarvijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2015
Total Pages: 240
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 115

[૧૪]
* श्रीगुणस्थानक्रमारोहः । (સ્તો. ૩૬) "रुद्धे प्राणप्रचारे वपुषि नियमिते संवृतेऽक्षप्रपञ्चे, नेत्रस्पन्दे निरस्ते प्रलयमुपगतेऽन्तर्विकल्पेन्द्रजाले । भिन्ने मोहान्धकारे प्रसरति महसि क्वापि विश्वप्रदीपे,
धन्यो ध्यानावलम्बी कलयति परमानन्दसिन्धौ प्रवेशम् ॥१॥" इति । तथाऽप्रमत्तगुणस्थानस्थो जीवः शोकारत्यस्थिराशुभायशोऽसातव्यवच्छेदादाहारकद्विकबन्धाच्चैकोनषष्टेर्बन्धको भवति, तथा च यदि देवायुरपि न बध्यते, तदाऽष्टपञ्चाशतो बन्धकः, तथा स्त्यानर्द्धित्रिकाहारकद्विकोदयव्यवच्छेदात् षट्सप्ततेर्वेदयिता अष्टत्रिंशदશિતલા મવતિ રૂદ્દા
| | કૃત્યપ્રમત્ત મુજસ્થાન સપ્તમમ્ |
—- ગુણતીર્થ - “(૧) શ્વાસોચ્છવાસનો પ્રચાર અટકતા, (૨) શરીરનું નિયમનઃનિશ્ચલીકરણ થતાં, (૩) ઇન્દ્રિયોના વિકારોનો પ્રપંચ રોકાતા, (૪) આંખના પલકારાઓ બંધ થતાં, (૫) મનના વિકલ્પોનો ઇન્દ્રજાળ પ્રલય પામતા, (૬) મોહનું અંધારું ભેદાઈ જતાં, અને (૭)
ક્યાંક જગમાં પ્રદીપસમાન એવું આત્મજ્ઞાનરૂપ મહાનું તેજ જ્યારે પ્રસરી જાય, ત્યારે ધન્ય એવા ધ્યાનાવલંબી (=ધ્યાનનું આલંબન લેનારા ધ્યાની) મહાત્મા પરમ આનંદરૂપી સિંધુમાં=સમુદ્રમાં પ્રવેશ પામે છે.”
આ પ્રમાણે અપ્રમત્તગુણઠાણે ધ્યાનાદિનું સ્વરૂપ બતાવીને, હવે આ ગુણઠાણે રહેલા જીવને કેટલા કર્મોનો બંધ-ઉદય-સત્તા હોય, એ બતાવવા વૃત્તિકારશ્રી કહે છે –
- અપ્રમત્તગુણઠાણે બંધ-ઉદય-સત્તા - બંધ પ્રમત્તસંયતગુણઠાણે કહેલ બંધપ્રાયોગ્ય ૬૩ પ્રકૃતિઓમાંથી (૧) શોક, (૨) અરતિ, (૩) અસ્થિર, (૪) અશુભ, (૫) અપયશ, અને (૬) અશાતા - આ ૬ પ્રકૃતિઓનો બંધવિચ્છેદ થવાથી (૫૭ પ્રકૃતિઓ) અને આહારકદ્વિકનો બંધ ઉમેરાવાથી સાતમે ગુણઠાણે રહેલો જીવ ૫૯ પ્રકૃતિઓને બાંધે.
વળી જો એ અપ્રમત્ત જીવ દેવાયુષ્ય પણ ન બાંધે, તો એ બંધમાંથી નીકળી જવાથી (૫૯-૧=૫૮) સાતમે ગુણઠાણે ૫૮ પ્રકૃતિઓ બંધાય. (સાતમે ગુણઠાણે આયુ બંધાવાની શરૂઆત ન થાય. પણ છદ્દે ગુણઠાણે જો કોઈએ આયુ બાંધવાનું શરૂ કર્યું હોય. અને એ જીવ બાંધતો-બાંધતો સાતમે આવે, તો અહીં પણ આયુબંધ ઘટે. પણ તે અલ્પકાલીન હોવાથી એની જો વિવક્ષા ન કરીએ, તો ૫૮ પ્રકૃતિઓનો બંધ ગણાય.)