Page Text
________________
–
-
~
(श्लो. ३६) * गुर्जरविवेचनादिसमलङ्कृतः *
[૧૧] अथावश्यकानामभावेऽपि शुद्धिमाह -
इत्येतरिमन् गुणस्थाने, नो सन्त्यावश्यकानि षट् ।
संततध्यानसद्योगाच्छुद्धिः स्वाभाविकी यतः ॥३६॥ व्याख्या-'इतीति' पूर्वोक्तस्वरूपे 'एतस्मिन्' अप्रमत्तगुणस्थाने 'आवश्यकानि' सामायिकादीनि षडपि 'नो सन्ति' न विद्यन्ते, कोऽर्थः ? सामायिकादीनां षण्णामप्यावश्यकानां व्यवहारक्रियारूपाणामत्र गुणस्थाने निवृत्तिः, न तु नैश्चयिकी सामायिकादीनां निवृत्तिः, तेषां ह्यात्मगुणत्वात्, 'आया सामाइए, आया सामाइअस्स अट्टे' इत्याद्यागमवचनादिति । कुतः कारणादावश्यकानि नो सन्ति ? 'यतो' यस्मात्कारणाद् अत्र 'संतत
-- ગુણતીર્થ
હવે અપ્રમત્તગુણઠાણે પડાવશ્યક વગેરે વ્યવહારોનું પાલન ન હોય, તો પણ એ જીવોની સાહજિક શુદ્ધિ હોય, એ બતાવવા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે –
સાહજિક શુદ્ધિનો સ્રોત - શ્લોકાર્થ: આ અપ્રમત્તગુણઠાણે છ આવશ્યકો હોતા નથી, કારણ કે (એ જીવોને) નિરંતર શ્રેષ્ઠ ધ્યાનના જોડાણથી સ્વાભાવિક આત્મશુદ્ધિ હોય છે. (૩૬)
વિવેચન : પૂર્વે બતાવેલા સ્વરૂપવાળા “અપ્રમત્તસંયત' નામના ગુણઠાણે, સામાયિક વગેરે છએ આવશ્યકો હોતા નથી. અર્થાત્ વ્યવહારક્રિયારૂપ સામાયિક વગેરે છએ આવશ્યકોની આ ગુણઠાણે નિવૃત્તિ થાય છે, પણ નિશ્ચયપરિણતિરૂપ છ આવશ્યકોની નિવૃત્તિ ન થાય... કારણ કે નિશ્ચયનયથી એ છએ આવશ્યકો આત્મગુણરૂપ=આત્મપરિણામરૂપ હોય છે. (અને આવા આત્મગુણરૂપ છ આવશ્યકોની નિવૃત્તિ થાય નહીં..) આ વિશે (=છ આવશ્યકો આત્મગુણરૂપ હોવા વિશે) કહ્યું છે કે –
બાપા સીમાડું-આત્મા એ જ સામાયિક છે. પરમાર્થદષ્ટિએ સમભાવરૂપે પરિણમેલો આત્મા એ જ સામાયિક છે. એ જ રીતે માથા સામાફિકસ મદે આત્મા એ જ સામાયિકનો અર્થ છે. “સમભાવપરિણતિ' એ સામાયિકનો અર્થ છે, એવો અર્થ સામ્યસંપન્ન આત્મામાં જ ઘટે.”
પ્રશ્ન : વ્યવહારક્રિયારૂપ છ આવશ્યકો આ ગુણઠાણે ન હોવાનું કારણ? ઉત્તરઃ કારણ એ જ કે, આ ગુણઠાણે સતત=નિરંતર ઉત્તમ કક્ષાનું ધ્યાન રહેલું હોય
-. છાયાબૈિત્રમ્ (40) માત્મા સામયિ, માત્મા સામાયિાર્થ:
| SR No. | 022194 |
| Book Title | Gunsthan Kramaroh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 240 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |