Page Text
________________
પ્રતિમાશતક | શ્લોક : ૯૧
१३५१
एलमूयत्ताए, तमूयत्ताए पच्चायंति, एसठाणे अणारिए; अकेवले जाव असव्वदुक्खप्पहीणमग्गे, एगंतमिच्छे, असाहू एस खलु तच्चस्स ठाणस्स मीसगस्स विभंगे एवमाहिए " त्ति ।।
अत्र व्याख्या-सांप्रतं धर्माधर्मयुक्तं तृतीयस्थानमाश्रित्याह-'अहावरे' इत्यादि, अथापरस्तृतीयस्थानस्य मिश्रकाख्यस्य विभङ्गो-विभागः-स्वरूपमाख्यायते, अत्र चाधर्मपक्षेण युक्तो धर्मपक्षो मिश्र इत्युच्यते । तत्राधर्मस्येह भूयिष्ठत्वादधर्मपक्ष एवायं द्रष्टव्यः । एतदुक्तं भवति यद्यपि मिथ्यादृष्टयः काञ्चित्तथाप्रकारां प्राणातिपातादिनिवृत्तिं विदधति तथाप्याशयाशुद्धत्वादभिनवे पित्तोदये सति शर्करामिश्रक्षीरपानवदूषरप्रदेशवृष्टिवद्वा विवक्षितार्थासाधकत्वान्निरर्थकतामापद्यते, ततो मिथ्यात्वानुभावात् मिश्रपक्षोऽप्यधर्मपक्ष एवावगन्तव्य इत्येतदेव दर्शयितुमाह-'जे इमे भवंति' इत्यादि-ये इमेऽनन्तरमुच्यमानाः- अरण्ये चरन्तीत्यारण्यिकाः कन्दमूलफलाशिनस्तापसादयो, ये चावसथिकाआवसथः=गृहं, तेन चरन्तीत्यावसथिका गृहिणः, ते च कुतश्चित्पापस्थानान्निवृत्ता अपि प्रबलमिथ्यात्वोपहतबुद्धयस्ते यद्यप्युपवासादिना महता कायक्लेशेन देवगतयः केचन भवन्ति, तथापि ते आसुरीयेषु स्थानेषु किल्बिषिकेषूत्पद्यन्ते, इत्यादि सर्वं पूर्वोक्तं भणनीयं यावत्ततश्च्युत्वा मनुष्यभवप्रत्यायाता एलमूकत्वेन तमोऽन्धतया जायन्ते, तदेवमेतत् स्थानमनार्यमकेवलमसंपूर्णमनैयायिकमित्यादि यावदेकान्तमिथ्याभूतं सर्वथैतदसाधु " इति ।
टीडार्थ :
तृतीयस्थानम् प्रववृत्ते - त्रीन स्थानने आश्रयीने या प्रभागे सूत्र प्रवर्ते छे
*****
-
" अहावरे. एवमाहिए" त्ति हवे त्रीभ स्थानभूत मिश्रपक्षना विभागने= स्व३पने खा प्रभागे हुं छं : ने પ્રમાણે થાય છે - આરણ્યક=કંદમૂળ ફળ ખાનારા તાપસો, આવસથિક=ઘરમાં વસનારા ગૃહસ્થો, ગામના અંતે રહેનારા, કોઈ ગુપ્ત સ્થાનમાં રહેનારા યાવત્ (તેઓ અહીંથી આસુરિક કિલ્વિયાદિ દેવલોકમાં જાય છે ઇત્યાદિ ગ્રહણ કરવું.) ત્યાંથી વિપ્રમુક્ત થતાં ફરી મૂંગા-બોબડાપણું પામે છે, તત્ત્વના વિષયમાં ગાઢ અંધકારથી અંધરૂપે થાય છે. આ સ્થાન અનાર્ય છે, અકેવલ યાવત્ અસર્વદુ:ખપ્રક્ષીણ માર્ગ છે, એકાંત મિથ્યારૂપ છે, અસાધુ છે. આ પ્રમાણે ત્રીજા मिश्रस्थाननो विभंग = विभाग, प्रो. त्ति = इति शब्द त्रीभु मिश्रस्थानना सूत्रना ऽथननी समाप्तिसूय छे.
अत्र व्याख्या सांप्रतं सर्वथैतदसाध्विति । सहीं व्याप्या - હવે ધર્માધર્મયુક્ત ત્રીજા સ્થાનને આશ્રયીને કહે छे, 'अहावरे' इत्यादि भूजनुं प्रती छे.
हवे पर त्री स्थान३प मिश्र नामना पक्षनो विभंग = विभाग = स्व३५, उपाय छे, जने जहीं=त्रीभ મિશ્રપક્ષમાં, અધર્મપક્ષથી યુક્ત ધર્મપક્ષ મિશ્ર એ પ્રમાણે કહેવાય છે. અહીં સંસારમાં ત્યાં=ત્રીજા મિશ્રપક્ષમાં, અધર્મનું ભૂયિષ્ટપણું હોવાથી=ઘણાપણું હોવાથી અધર્મપક્ષ જ જાણવો. આ કહેવાયેલું થાય છે—ત્રીજો પક્ષ અધર્મપક્ષ છે, એમ કહ્યું એનાથી આ કહેવાયેલું થાય છે
જોકે મિથ્યાદૃષ્ટિઓ કાંઈક તેવા પ્રકારની પ્રાણાતિપાતાદિની નિવૃત્તિ કરે છે તોપણ આશયનું અશુદ્ધપણું હોવાથી અભિનવ=નવા પિત્તનો ઉદય હોતે છતે શર્કરાથી મિશ્ર ક્ષીરપાનની જેમ અથવા ઉષરપ્રદેષમાં=ઉખરભૂમિમાં, વૃષ્ટિની જેમ, વિવક્ષિત અર્થનું અસાધકપણું હોવાથી=પ્રાણાતિપાતની નિવૃત્તિરૂપ આત્મકલ્યાણસ્વરૂપ વિવક્ષિત અર્થનું અસાધકપણું
| SR No. | 022185 |
| Book Title | Pratima Shatak Part 04 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 36 MB |