Pratima Shatak Part 02

SR No.: 022183
Original Sutra Author: Yashovijay Upadhyay
Author: Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2002
Total Pages: 446
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 34 MB

Page 85

४००
प्रतिभाशतs/cs: 30 जीवाणं मेहुणेणं किरिया कज्जति ? हंता अस्थि । कम्हि णं भंते ! जीवाणं मेहुणेणं किरिया कज्जति ? गो० ! रुवेसु वा रुवसहगतेसु वा दव्वेसु । एवं नेर० निरं० जाव वेमाणियाणं । अस्थि णं भंते ! जीवाणं परिग्गहेणं किरिया० कज्जति ? हंता अस्थि । कम्हि णं भंते ! परिग्गहेणं किरि० कज्जति ? गो० ! सव्वदव्वेसु । एवं नेर० जाव वेमाणियाणं । एवं कोहेणं, माणेणं, मायाए, लोभेणं, पेज्जेणं, दोसेणं, कलहेणं, अब्भाक्खाणेणं, पेसुनेणं, परपरिवाएणं, अरतिरतीए, मायामोसेणं, मिच्छादसणसल्लेणं । सव्वेसु जीवनेरइयाइभेएणं भाणिअव्वं । निरंतरं जाव वेमाणियाणं ति । एवं अट्ठारस एते दंडगा (सू० २८०) अत्र मलयगिरिः 'अस्त्येतत् । ‘णं' इति वाक्यालङ्कारे । भदंत जीवानां प्राणातिपातेन-प्राणातिपाताध्यवसायेन, क्रिया सामर्थ्यात्प्राणातिपातक्रिया क्रियते । कर्मकर्तर्ययं प्रयोगः भवतीत्यर्थः । अतीतनयाभिप्रायात्मकोऽयं प्रश्नः । कतमोऽत्र नयोऽयमध्यवसायपृष्टमिति चेत् ? उच्यते-ऋजुसूत्रः, तथाहि-ऋजुसूत्रस्य हिंसापरिणतिकाल एव प्राणातिपातक्रियोच्यते इत्यर्थः, पुण्यपापकर्मोपादानानुपादानयोरध्यवसायानुरोधितत्वात् नान्यथापरिणताविति । भगवानपि तं ऋजुसूत्रनयमधिकृत्य प्रत्युत्तरमाह-'हंता अत्थि' 'हंता' इति सम्प्रेषणप्रत्यवधारणविवादेषु, अत्र प्रत्यवधारणे । अस्त्येतत् प्राणातिपाताध्यवसायेन प्राणातिपातक्रिया भवति, ‘परिणामियं' पमाणं णिच्छयमवलंबमाणाणं' (ओ० नि० ७६१) इत्याद्यागमवचनस्य स्थितत्वात् । इदमेव वचनमधिकृत्यावश्यकेऽपीदं सूत्रं प्रावतिष्ट । “आया चेव अहिंसा आया हिंसत्ति णिच्छओ एसो" (ओ० नि० ७५५) इति व्याचष्टे । "मृषावादादौ तु क्रिया यथायथं प्राणातिपातादिका भवतीति ।।" टीमार्थ :
क्रियाया ..... प्रावर्तिषत -याना मध्यवसायमनुरोधीपणाने ४ आश्रयाने या पक्ष्यमाए। सूत्रो प्रशापनामा प्रवत छ -
अत्थि णं ..... मगत मा छ ?=पक्ष्यमाए। सा छ ? अने त ०४ ताव छ - ®पाने प्रातिपात 43 અર્થાત્ પ્રાણાતિપાતઅધ્યવસાય વડે ક્રિયા=પ્રાણાતિપાતક્રિયા છે ?
गौतम ! छे ०४. (Aणी अत्थि पछी हंता 'प्रत्यपधार' अर्थमा छ तो अर्थ अस्ति एव=छ ०४, में प्रभाए समो .) હે ભગવંત ! જીવોને કોનામાં પ્રાણાતિપાત વડે ક્રિયા હોય છે ?
હે ગૌતમ ! છ જવનિકાયમાં હોય છે. (હવે ૨૪ દંડકમાં પ્રાણાતિપાત વડે ક્રિયાની પૃચ્છા અને ઉત્તર पता छ .)
હે ભગવંત ! નારકીઓને પ્રાણાતિપાત વડે ક્રિયા છે ? હે ગૌતમ ! એ પ્રમાણે જ છે. એ પ્રમાણે યાવત્ નિરંતર વૈમાનિક સુધી (૨૪ જીવ દંડકમાં) સમજી લેવું.
मगत ! सा छ ? भृपापा 43=भूषावामध्यवसाय 43, जिया=भूषापाया पौने छ ?