Page Text
________________
પર્વતિથિબેધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૨૬૧
બબ્બે ગણાવવા વડે કૃત્રિમ ચતુષ્પર્વ ગણાવી હતી તેથી તે ચતુષ્પવને શાસનપક્ષે શાસ્ત્ર દ્રોહી કરાવી આપી હતી. આથી છ વર્ષ બાદ અહિં વળી તેમણે પ્રથમ શાસ્ત્રીય ચતુષ્યને મુખ્ય ચતુષ્પવી તરીકે અને પિતાની તે બે આઠમ અને બે ચૌદશવાળી કૃત્રિમ ચતુષ્પર્વને ગૌણ ચતુષ્પ તરીકે મનસ્વીપણેજ લેખાવેલ હોઈને તે બીજા પ્રકારની ચતુષ્પવ શ્રી જબૂવિજયજીએ ઘરની ઉભી કરેલી છે.
આ પ્રશ્નઃ ૫-તે અનુવાદના પિજ ૧૪ ઉપર શ્રી પ્રવચનપરીક્ષા જેવા પ્રૌઢગ્રંથમાંને-અજsuથ રાવત બાવધર્મશ્રિત, તપુધર્મમરાસુ ગાલીચાથાભેર એ પાઠ ટાંકીને તે પાઠના ભાવાર્થમાં–આઠમ ચૌદશ પૂનમ અમાસની ચતુષ્કર્વી શ્રાવકધમને આશ્રયીને કહી છે, સાધુધર્મને આશ્રયીને તે બે આઠમ અને બે ચૌદશની જ ચતુષ્પર્વ કહેલી છે એમ જણાવવા વડે તેમણે તે બે ચતુપૂર્વી જણાવવામાં જૈનશાસ્ત્રને આધાર પણ આપેલ હોવાથી તે બીજી ચતુષ્પાવીને તેમણે ઉપજાવી કાઢેલ કેમ કહેવાય ?
ઉત્તર-શ્રીતત્વતરગણુગ્રથને પ્રાદુર્ભાવ જ મુખ્યત્વે-[ “અષ્ટમીના ક્ષયે સાતમના દિવસે આઠમ કરનાર અને ચૌદશના ક્ષયે શુદિ પૂનમે ચૌદશ કરનાર–ખરતરને “આઠમના ક્ષયે તેને પૌષધ સાતમના દિવસે કરો છો તેમ ચૌદશના ક્ષયે તેને પૌષધ તેરસના દિવસે ન કરે અને શુદિ પૂનમે કરવા જાવ તે તે અજરતીયન્યાય ગણાય. વળી ચૌદશને ભગવટે તેરસના દિવસે છે, પૂનમે નથી, માટે પૂનમે ચૌદશ કરવા જાય તે યુક્તિયુક્ત પણ નથી.” એમ હિતોપદેશ આપીને માર્ગે લાવવા વાસ્તે ] “અષ્ટમી-ચતુર્દશી-પૂર્ણિમા અને અમાવાસ્યા એ ચતુષ્પવી શ્રાવકધર્મના પૌષધને ઉદ્દેશીને છે. સાધુધર્મની આઠમ અને ચૌદશરૂપ તેમણે કહેલી ચતુપર્વની તો શ્રી તવતરંગિણીગ્રંથમાં વાત જ નથી.
આથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે-“શ્રી જંબૂવિજયજીએ, સં. ૧લ્યમાં તે શ્રી તત્વતરંગિણના અનુવાદરૂપે પ્રસિદ્ધ કરેલ “પર્વતિથિપ્રકાશ" બૂકના પાંચમા પેજ ઉપર જે-બે આઠમ અને બે ચૌદશની ચતુષ્પર્વા ગણાવી છે તે સાધુધર્મની નહિ જ; પરંતુ શ્રાવકધર્મની જ જણાવી છે.” તે ચતુષ્પવી તેમણે શાસનને દ્રોહ કરીને ઘરની જે ઉભી કરી છે, એમ જ્યારે કરાવી આપવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે તે પછીની પ્રસ્તુત સં. ૧૯ત્ની આ હીરપ્રશ્નોત્તરનુવાદ' બૂકમાં (તે પ્રથમ ગણવેલ શ્રાવકની કૃત્રિમ ચતુષ્કર્વીને) ઉપર મુજબ હવે સાધુની ચતુષ્ણવ લેખાવવાને માત્ર પ્રપંચ જ ખડો કરેલ છે.
વળી પ્રવચનપરીક્ષાના તે પાઠમાં પણ શ્રાવકની-આઠમ, ચૌદશ, પૂનમ અને અમાસરૂપ એકજ ચતુષ્પ કહેલી છે અને સાધુને આશ્રયીને તે આઠમ અને ચૌદશ એ બે તિથિ જ કહેલી છે. આ વસ્તુ જાણવા છતાં તેમણે તે બંને તિથિને મનસ્વીપણે જ શુદની અને વદની બબ્બે ગણાવીને ચતુષ્પવર લેખાવેલ છે તે સ્વીકૃત ઉન્માર્ગના કારમા ગ્રહનું પ્રતીક છે. જે માણસે, તે લખાણમાં શ્રાવકેની ચતુષ્પવી ગણાવવામાં તે શાસ્ત્રીય
| SR No. | 022156 |
| Book Title | Tattva Tarangini Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar |
| Publisher | Shasankantakoddharak Gyanmandir |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 318 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 35 MB |