________________
- ૩૭ સમાન તેની બહેનને જઈ. મંડિક ચોરે બહેનને કહ્યું, “આના પગને પખાળી નાખ.” કૂવા નજીક લઈ જઈ તેને ત્યાં બેસાડી જેટલામાં રાજાના ચરણને સ્પર્શ કરે છે, સ્પર્શતાં જ અનુમાન કર્યું કે, “આ ભાગ્યશાળી રાજા છે તેના વિષે સ્નેહ ઉત્પન્ન થયો, એટલે ગુપ્તપણે રાજાને સંજ્ઞાથી જણાવી દીધું, એટલે તે એકદમ બહાર નીકળી ગયો.
જો કોઈ બીજો આ સ્થાને આવે, તો પગ ધોવાના બાનાથી અત્યંત ઉંડા કૂવામાં નિર્દયપણે ફેંકી દેવાય છે. રાજા ગયા પછી બહેને કોલાહલ કર્યો કે, “આ ચાલ્યો જાય છે અહિંથી ગયો. આ બાજુથી મારી પાસે થઈને ચાલ્યો ગયો.” તે તરવાર લઈને તેની પાછળ દોડ્યો. મૂલદેવે જાણ્યું કે, “ઉતાવળા પગલે મારી પાછળ આવે છે.” તે નગરના ચોટામાં શિવમંદિરની અંદર પેઠો. ભય પામતો ત્યાં રહેલો છે. ચોર રોષાવેશથી ભ્રમથી તરવારથી શિવલિંગને ભાંગી પોતાને કૃતાર્થ માનતો જલ્દી પાછો વળ્યો બીજા દિવસે રાજા હાથીની ખાંધ પર બેસીને જ્યારે નગરમાં ભ્રમણ કરતો હતો, ત્યારે કપટથી હાથ, પગ ઉપર પાટા બાંધી જેણે પોતાના શરીરને ઢાંકી દીધું છે, એવા તે ચોરને જોયો. ચૌટા અને શેરીમાં ફરતાં જુની કંથા પહેરી હતી, તેને તરત જ ઓળખી લીધો. ત્યાર પછી તેને તરત જ ભવનમાં લઈ ગયો. રાત્રે જે વ્યવહાર થયો હતો, તે પ્રગટ કર્યો. બંનેનાં મન એકરૂપે મળી ગયાં. અતિ નિપુણ બુદ્ધિવાળા મૂલદેવે તેને રાજ્યમાં સારો હોદ્દો આપ્યો. પછી રાજાએ તેની બહેનની માગણી કરી, તેણે ગૌરવથી તેને આપી. તેની સાથે વિષયભોગ ભોગવતાં કેટલોક કાળ પસાર થયો. ચોરના ઘરમાં સારભૂત વસ્તુઓ હતી,તે સર્વ રાજાએ વિશ્વાસથી જાણી લીધી હતી.તેવા તેવા ઉપાયથી તેને વિશ્વાસમાં લઈને તેની સર્વ વસ્તુઓનો કબજો કરી લીધો. પહેલાના અપરાધો યાદ કરાવી. વર્તમાનકાળનો પણ કોઈક ગુનો ઉભો કરી શૂલી ઉપર ચડાવી મરણ પમાડ્યો.
અહિં વિશેષ ઉપનય આ પ્રમાણે જાણવો કે, જેમ રાજા, તેમ આ ધાર્મિકલોક, જેમ ચોર તેમ આ દેહ, જેમ તે ચોરનું ધન મેળવવા માટે પ્રયત્ન કર્યા, તેમ આ દેહ પાસેથી વિવિધ ઉપાય કરી તપસ્યાદિક આરાધના સાધી લેવી, જયારે ચોર ધનરહિત થયો, ત્યારે શૂળી પર ચડાવીને પૂર્વના અપરાધોને યાદ કરાવીને તેને જીવિતથી મુક્ત કર્યો, તેમ આ શરીરમાં જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ વગેરે આત્મહિત સાધવાનું સામર્થ્ય ન રહે, ત્યારે શૂળી સમાન અનશન વિધિથી શરીરનો અંત લાવવો. (૧૧)
હવે સાતમા દ્રષ્ટાંતની સંગ્રહગાથા કહે છે : - चक्केण वि कण्ण-हरण, अफिडियमच्छिगह चक्कनालाहे । अन्नत्थ णट्ठ-तच्छेदणोवमो मणुयलंभो त्ति ॥१३॥
એક જળકુંડમાં સ્તંભ ઉપર અવળી અવળી દિશામાં ફરતા યંત્રવાળા આઠ ચક્રો ઉપર રહેલી પૂતળીની ડાબી આંખ પડછાયામાં ચક્ર ફરતી, જ્યારે આઠેના આરા એક સરખા ભેગા થાય અને નીચે નજર કરી આરાઓની આરપાર અભ્યાસી કુમાર બાણ ફેંકી ઉપરની પૂતળીની ડાબી આંખ વીંધી નાખે, તેની સમાન મનુષ્યભવ દુર્લભ છે. ગાથાનો આ સંક્ષેપથી ભાવાર્થ, કથા દ્વારા વિસ્તારથી સમજવો –