________________
૫૩૭ નથી, એટલું જ નહિ, પરંતુ જીવિત, વૈભવવ્યયના ભોગે પણ બીજો ઉદ્ધાર કરે છે.” “તો પણ દેવદર્શન સફળ કરવા માટે આ બે મણિને ગ્રહણ કર. આમાં જે નીલમણિ છે, તે ત્રણ રાત્રિ ઉપવાસ કરીને પછી તેની પૂજા કરવામાં આવે, તો તે વિશિષ્ટ રાજય આપનાર થાય છે, માટે આ મણિનો ઉપયોગ તેના માટે કરવો. વળી આ જે લાલ ક્રાંતિવાળું છે, નવ માયાબીજથી અભિમંત્રિત કરી તેનો તારે ઉપયોગ કરવો. તેનાથી મનોરથથી પણ અધિક વિષયસુખ પ્રાપ્ત થશે.”
ત્યાર પછી વિસ્મય પામેલા સુમિત્રે કહ્યું કે, “જેવી તમારી આજ્ઞા' એમ કહી પ્રણામ પૂર્વક બેહાથની અંજલી જોડી તેમાં આદર પૂર્વક ગ્રહણ કર્યા. સુમિત્ર વિચારવાલાગ્યો કે - “અહો ! આ હકીકત સત્ય છે કે - “ નગરમાંથી ધન અરણ્યમાં હરણ થાય છે, વનમાં પણ ચારે બાજુથી સહાયતા મળી જાય છે. સૂતેલા મનુષ્યનાં પૂર્વે કરેલાં કર્મો જાગતા હોય છે.” ખરેખર આ કુમાર મહાપુણ્યનો ભંડાર છે કે, જેનો દેવતાઓ પણ આ પ્રમાણે ઉપકાર કરે છે. આ સમયે યક્ષ અદશ્ય થયો. પછી કુમાર જાગ્યો. વળી આગળ પ્રયાણ ચાલુ કર્યું. કુમાર ફલાદિકનું ભક્ષણ કરતો હતો, તેને રોક્યો. ત્રણ રાત્રિ સુધી ઉપવાસ કરીને અનુક્રમે મહાશાલા નગરમના ઉદ્યાનમાં પહોંચ્યા. ત્યારે સુમિત્રે કુમારને પેલો મણિ બતાવ્યો અને કહ્યું કે –“આ મણિરત્નની પૂજા કર, કે જેથી રાજા થાય.” આશ્ચર્ય પામતા કુમારે પૂછ્યું કે, “હે મિત્ર ! આ તને ક્યાંથી પ્રાપ્ત થયું ? સુમિત્રે સામાન્યથી એમ કહ્યું કે, “તારા પુણ્ય-પ્રભાવથી, વિશેષથી તો તેને રાજય પ્રાપ્ત થશે, ત્યારે મિત્રને કહ્યું કે, “હે મિત્ર ! અત્યારે રાજય-પ્રાપ્તિ કેવી રીતે થશે ?' એમ આશ્ચર્ય પામેલો તે રાજપુત્ર આંબાના છાંયડામાં બેઠો. બીજા સુમિત્રે પણ લતામંડપમાં ચિંતામણિરત્નની વિધિપૂર્વક પૂજા કરીને શરીર સ્થિતિની-શરીરના, સ્નાન વિલેપનાદિ સાર સામગ્રીની પ્રાર્થના કરી; રત્નના અચિન્ય પ્રભાવથી તે જ ક્ષણે શરીર-મર્દન કરનારા ત્યાં આવ્યા. તેઓએ બંનેના અંગનું મર્દન કર્યું.
ત્યાર પછી ઘસેલા સુગંધી પદાર્થો યુક્ત હસ્ત-પલ્લવવાળા તરુણ સુંદરીઓ આવી પહોંચી, તેઓએ આ બંનેના શરીરનું મસાજ કર્યું. ત્યાર પછી સ્નાનવિધિ તૈયાર કર્યો. તે જ ક્ષણે ઉત્પન્ન થયેલ વિવિધ આશ્ચર્યકારી સ્નાન-મંડપોમાં મણિરત્ન-કિરણોના સમૂહથી ઈન્દ્રધનુષ-સમાન વર્ણમય, સુવર્ણમય શ્રેષ્ઠ આસનો ઉપર સુગંધી જળથી ભરેલા ઘણા કળશો વડે મનોહર ગીત-વાંજિત્રો, નાટક કરવા પૂર્વક તે દિવ્યાંગનાઓએ બંનેને સ્નાનવિધિ કરાવ્યો. દેવતાઈ વસ્ત્રો પહેરાવ્યાં. પુષ્પ, વિલેપનના ઉપચારો કર્યા, પછી સર્વ કામગુણોથી યુક્ત, ખાદ્ય પદાર્થોથી યુક્ત ભોજન - સામગ્રી હાજર થઈ. રાજાની બાદશાહી રીતે ભોજન કર્યું. ત્યાર પછી ઇન્દ્રજાળની માફક ક્ષણમાં સ્નાન, ભોજન-સામગ્રી અને પરિવાર સર્વ અદશ્ય થયું. ત્યારે વિસ્મય પામેલા રાજપુત્રે કહ્યું, “હે મિત્ર ! શું આ આશ્ચર્ય છે કે, નીલમણિનો આ પ્રભાવ છે ?' મિત્રે કહ્યું, “હે કુમાર ! આ એમ નથી. પરંતુ આનો પરમાર્થ બીજો છે. સમય આવશે, ત્યારે હું તને જણાવીશ.” તે સાંભળીને વીરાંગદ રાજકુમાર વિશેષપણે આશ્ચર્ય પામ્યો.
આ બાજુ તે નગરનો અપુત્રિયો રાજા યમરાજાનો અતિથિ બન્યો, એટલે મંત્રથી