________________
૫૩૫
જન્માંતરમાં સુખ ભોગવનારો થઈ શકે.” આ પ્રમાણે મુનિઓએ કહ્યું, ત્યારે સંગતે વિચાર્યું કે, ધર્મ કોને કહેવાય ? કેવી રીતે કરાય ? તેનું મને કશું જ જ્ઞાન નથી, તો કરવાની વાત તો દૂર જ રહી. આ સાધુ ભગવંતો મારા પ્રત્યે વાત્સલ્ય ભાવવાળા છે, તો તેમની આ ઉચિત આજ્ઞાનો અમલ કરું. તેણે કહ્યું કે-“હે ભગવંત ! અમે ખરાબ - હલકા લોકોના વાસમાં રહેનારા હોવાથી ધર્મના સ્વરૂપથી અજ્ઞાત છીએ, છતાં પણ અમારે યોગ્ય જે ધર્મકાર્ય. હોય, તેની આપ આજ્ઞા કરો.”
ત્યાર પછી સાધુઓએ “આ યોગ્ય છે.' એમ સમજીને તેને “પંચનમસ્કાર' ભણાવ્યો. તે ભાગ્યશાળી ! આ મંત્ર, પાપનો નાશ કરનાર છે, તો સર્વાદર-બહુમાનથી ત્રણે સંધ્યા સમયે, ત્રણે, પાંચ કે આઠ વખત નિયમિત ભણવો. ખાસ કરીને ભોજન અને શયન-સમયે તો આ વિષયમાં ક્ષણવાર પણ આનું બહુમાન - સ્મરણ ન મૂકવું.” આ પ્રકારે ઘણી હિતશિક્ષા આપીને સાધુઓ બીજે વિહાર કરી ગયા. પેલો સંગત પામર પણ ગુરુવચનને ભાવથી સ્વીકારી લાંબા કાળ સુધી તે પ્રમાણે સ્મરણ કરીને શરીરનો ત્યાગ કરીને “પંચનમસ્કાર'ના , સ્મરણ-નિયમના કારણે ઉપાર્જન કરેલા પુણ્યપ્રભાવયોગે પૃથ્વીરૂપ અંગનાના તિલકભૂત સમગ્ર લક્ષ્મીના સ્થાનરૂપ “પદ્માનન' નામના રાજાની “કુમુદિની” નામની અત્યંત વલ્લભ એવી રાણીની કુક્ષિમાં પુત્રપણે ઉત્પન્ન થયો. રત્નરાશિનાં સ્વપ્નથી સૂચિત હોવાથી તેનું નામ રત્નશિખ' સ્થાપન કર્યું. સમગ્ર કળા - કલાપ ગ્રહણ કરીને સુખપૂર્વક યૌવનારંભ કાળ પામ્યો. આ કુમારના કળા-કૌશલ્યનો અતિશય સાંભળવાથી અતિરંજિત થયેલી જાણે સુકૃતથી આકર્ષાએલ લક્ષ્મી જાતે આવીને વરે છે, તેમ સુકોશલા નામની કોલાધિપરાજાની પુત્રી જાતે આવીને તેને વરી. કોઈક વખત દેવીએ મસ્તકમાં રહેલા સફેદ કેશને ઉખેડીને રાજાને બતાવ્યો, એટલે તે વૈરાગ્ય પામ્યો. પુત્રને રાજ્ય આપીને પદ્માનન રાજા પોતાની પ્રિયા સાથે વનવાસ સેવન કરવા ગયો. હવે રત્નશિખ શરદચંદ્ર સમાન અખંડ રાજમંડલથી અલંકૃત, સામંતો, મંત્રીઓનાં મંડલો જેનામાં અનુરાગી બનેલાં છે, એવો મહારાજા થયો. કોઈક આવીને આખ્યાનો-કથાઓ કહે, તેમાં તેને ખૂબ કૌતુકાનંદ થતો. તેથી કથા કહેનારા ભટ્ટોને વૃત્તિ-દાન આપતો હતો. અપૂર્વ નહીં સાંભળેલી એવી કથાઓ સાંભળતો હતો. જેમાં ઘણાં કૌતુકો ભરેલાં હોય, એવા મહાસત્ત્વશાળી પુરુષોનાં ચરિત્રો શ્રવણ કરીને અતિ હર્ષ પામતો હતો. કથા કરનારાઓને તુષ્ટિદાન આપતો હતો. કોઈક સમયે એક કથા કહેનાર ભટ્ટ કથા કહેવી શરુ કરી -
વીરાંગદ અને મિત્રની કથા) સમુદ્રમાં જેમ મદિરા અને લક્ષ્મીનો નિવાસ છે, તેમ લક્ષ્મીના નિવાસસ્થાનરૂપ મહોદયના સમુદાયથી સુંદર અર્થાત્ દરેક પ્રકારની આબાદીવાળું વિજયપુર નામનું નગર હતું. શૂરવીરની જેમ ઘણા શત્રુઓનો વિનાશ કરીને જેણે પ્રસિદ્ધિ મેળવી છે, એવા સૂરાંગદ રાજાને પૂર્વના ઉપાર્જન કરેલા પુણ્યોદયથી પ્રાપ્ત કરેલ રૂપાદિ ગુણાતિશયથી યુક્ત એવો વીરાંગદ નામનો કુમાર હતો. અથજન માટે તે ચિંતામણિ સમાન, શરણે આવેલા માટે વજાપુંજર