________________
૫૩૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ કરવામાં તત્પર બનવું. શુદ્ધ આચાર-વિષયમાં આગળ કહીશું, તે દુર્ગતા નારીનું ઉદાહરણ કહેલું છે. (૧૦૧૮)
તે જ ઉદાહરણ સંક્ષેપથી એક ઘરડી દરિદ્ર સ્ત્રીનું દૃષ્ટાંત સંભળાય છે કે, તે ડોસીએ સિન્દુવાર, જાસુદનાં પુષ્પોવડે જગદ્ગુરુની પૂજાનો મનથી અભિપ્રાય કર્યો, તેથી તે દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થઈ. (૧૦૧૯)
(દુર્ગતાડોશીનું દૃષ્ટાંત) આ કથા અગીઆર ગાથાથી કહે છે –
૧૦૨૦ થી ૧૦૩૦–મધ્યદેશના મુગટ સમાન, અમારાપુરીની સમૃદ્ધિની સ્પર્ધા કરતી કાકંદી નામની નગરી હતી. કોઈક સમયે સમગ્ર ભુવનના લોકોને આશ્ચર્ય પમાડતા, લોકોને હર્ષ ઉત્પન્ન થાય, તેવા ગુણસમૂહવાલા, ગામ, નગર, ખાણ, શહેરોથી વિશાળ પૃથ્વીમાં વિચરતા વિચરતા કોઈક તીર્થકર ભગવંત ત્યાં સમવસર્યા. ત્યાં સમવસરણની અંદર ચલાયમાન નિર્મલ ચામરોના સમૂહથી વિંજાતા શરીરવાળા શરદચંદ્રના મંડલ સમાન ઉજ્જવલ ત્રણ છત્રોના તલભાગમાં બિરાજમાન ભગવંત ધર્મદેશના સંભળાવતા હતા. તે સમયે વિવિધ પ્રકારના યાન, વાહન ઉપર આરૂઢ થયેલા પ્રૌઢ અંડબર-યુક્ત, ગંધહસ્તીની ઉન્નત ખાંધ ઉપર બેસીને છત્રથી ઢંકાયેલ આકાશતલ વિષે, ચારણ જનોથી ગવાતા ગુણગણવાળા, જેનો ભેરીના ભાકાર શબ્દથી આકાશતલ પૂરાઈ ગયું છે. એવા કિંકરગણ સાથે જેમણે વિવિધ પ્રકારની વેષભૂષા અને આભરણ ભૂષાની સજાવટ શરીરે કરી છે, એવા નગરના સ્ત્રીપુરુષો જયારે તેમને વંદન કરવા માટે જતા હતા તે સમયે એક દરિદ્ર વૃદ્ધ સ્ત્રી પાણી-ઈમ્પણા માટે નગર બહાર નીકળી હતી. તેણે કોઇને પૂછયું કે-“એક દિશામાં સર્વ લોકો મુખ કરીને ઉતાવળા ઉતાવળા જતાં કેમ જણાય છે ?
પેલાએ પ્રત્યુત્તર આપ્યો કે, “જગતના એક અપૂર્વ બન્ધભૂત, જન્મ જરા, રોગ, મરણ, શોક, દુર્ગતિ વગેરે દુઃખોનો ઉચ્છેદ કરનાર તીર્થકર ભગવંતને વંદન, પૂજન કરવા માટે જાય છે.” તે સાંભળી તે દરિદ્ર ડોશીના અંતઃકરણમાં ભગવંત વિશે ભક્તિ ઉત્પન્ન થઈ. તેણે ચિંતવ્યું કે, “હું પણ પ્રભુપૂજા કરવાનો પ્રયત્ન કરું. પૂજા કરવાના અભિપ્રાયવાળી થયેલી આ પ્રમાણે વિચારવા લાગી કે-“અહો ! હું કેવી અતિદુર્ભાગ્યવાળી છું, પુણ્યરહિત છું, શાસ્ત્રમાં કહેલા પુજાના પદાર્થો વગરની છું. માટે આ અરણ્ય ફોગટ મળતા તેવા પ્રકારના સિન્દુવાર, લાલ જાસુદનાં પુષ્પો મારી મેળે ગ્રહણ કરીને ભક્તિપૂર્ણ અંગવાળી હું પૂજા કરે, તો તેનાથી ધન્યા- કૃતાર્થ બનું. મળેલો મારો મનુષ્ય-જન્મ પણ સફળ થાય, મારું જીવિત ધન્ય થાય.” આવી ભાવના જ્યારે તેના અંતઃકરણમાં વર્તતી હતી અને કાયા રોમાંચિત થઈ હતી, હર્ષના અશ્રુજળથી જેના કપોલતલ ભીંજાઈ ગયા હતા, ભગવંત તરફ જવા ગમન કરતી હતી, સમવસરણ અને જંગલની વચ્ચે જ વૃદ્ધા હોવાથી, આયુષ્ય ક્ષીણ થયું, એટલે તરત જ તેવી ભક્તિભાવના – સહિત મૃત્યુ પામી. તે સમયે તેણે પૂજા નથી કરી, પરંતુ પૂજાના પરિણામની એકાગ્રતા અને ઉલ્લાસિત માનસ થવાથી, તે દેવલોકને પામી. (૧૦૨૦)