Page Text
________________
૫૧૩
છે.” આ પ્રમાણે સ્તુતિ કરીને રાજા પોતાના સ્થાને બેઠા. ભગવંતે અમૃતથી વૃષ્ટિ સમાન મધુર વાણીથી ધર્મદેશના શરુ કરી કે, “જગતમાં જીવો કષાય, ઇન્દ્રિયોના વિકારને આધીન બનીને અનેક ભવભ્રમણના કારણરૂપ અનેક પ્રકારનાં ઝેરની ઉપમાવાળાં પાપકર્મ બાંધે છે. એકેન્દ્રિયાદિક સર્વ જાતિઓમાં અનેક પ્રકારે ભ્રમણ કરીને કોઇ પ્રકારે હલુકર્મી બની જીવ ક્રમે કરી પાંચ ઇન્દ્રિયવાળી મનુષ્યગતિ સુધી આવી પહોંચ્યો. મનુષ્યપણું મળવા છતાં જીવ નિર્મલ કુલના લાભથી શરદના ચંદ્રકિરણ સમાન ઉજ્જવલ યશને પ્રાપ્ત કરનાર થાય છે. તે પ્રાપ્ત થવા છતાં ભવ્યાત્માઓને તોષ ઉત્પન્ન કરનાર ગુણોના કારણભૂત રૂપાતિશય આદિ ભવોનો સમાગમ દુર્લભ છે. તે પ્રાપ્ત થવા છતાં અરિહંત ભગવંતો, ગણધરો, બીજા તેવા બહુશ્રુતધર સાધુ અગર શુદ્ધધર્મને સમજાવનાર મળવા દુર્લભ છે. આ સર્વ પ્રાપ્ત થવા છતાં નિર્મલ શ્રદ્ધા પ્રાપ્ત થ્વી દર્લભ છે. માટે સર્વ ગુણોની પ્રાપ્તિ થાય પછી હવે પ્રયત્ન-પૂર્વક ધર્મમાં પ્રયત્ન કરવી યુક્ત છે. નહિંતર કલ્પદ્રુમનો સમાગમ થયા પછી કોઇ તેનો લાભ ન મેળવે, તો મલેલ નિષ્ફલ ગણાય છે. અથવા તો વિષયભોગમાં લાલચુ બનેલો કોઇ તેવો કલ્પવૃક્ષની પાસે ભિક્ષા કે જૂ-પણું મેળવવાની પ્રાર્થના કરે તે સમાન અનર્થક છે. સુખ મેળવવાના અપૂર્વ કારણરૂપ ઉપરોક્ત સામગ્રી અને ગુણસમુદાય મેળવીને કેટલાક દુરાત્માઓ તેને મૂળમાંથી નિષ્ફલ બનાવે છે. તે આ પ્રમાણે
―
કોઇક નગરમાં એક કુલપુત્રક હતો કે, જે સ્વભાવથી દરિદ્રશેખર વેપાર કરે, તો લાભના બદલે નુકશાન જ થાય, આવી સ્થિતિ તેના માટે સદાકાલની થયેલી હોવાથી કોઇ દિવસ તેને મસ્તકમાં તેલ નાખવા જેટલો પણ સંસ્કાર કરવાનો અવસર આવ્યો નહિં. તેથી કરીને લાખો લીખો, તેમ જ હજારો જૂઓ તેના મસ્તકમાં ઉત્પન્ન થઇ. વારંવાર મસ્તકમાં ખણજ આવવાથી ખોતરતો અને તેની પારવાર પીડા ભોગવતો હતો. ક્યાંય પણ રતિ ન મળવાથી કંટાળેલો મરવાની ઇચ્છા કરવા લાગ્યો. ઘણા ભાગે દેશાન્તરનું શરણું લેવામાં આવે, તો દારિદ્રય નાશ પામે છે. એમ વિચારતો ભૂખ, તરશ, વેદના આદિથી ક્લેશ પામતો, ભ્રમણ કરતો કરતો તેવા પ્રદેશમાં પહોંચ્યો જે, જ્યાં કલ્પવૃક્ષ હતું. તે કેવા ગુમવાળું હતું ? તે કહે છે - પોતાનાં પુષ્પોની સુગંધમાં અતિલુબ્ધ ભ્રમરોથી યુક્ત, આકાશતલ સુધી ઉંચે ફેલાએલ ડાળીઓના સમૂહો એક બીજા વૃક્ષોની અંદર પ્રવેશ કરીને સર્વ એકસ્વરૂપ પામેલ, ધ્વજા, છત્ર, પતાકાશ્રેણી, તોરણ આદિ કરેલા હોવાથી લોકોનાં નયનો અને મનને આનંદ આપનાર, જેણે વિવિધ પુષ્પરૂપ વસ્ત્રાદિથી પ્રૌઢ (દેહ) સત્કાર કરેલો છે. (૧૭૫)
એવું કલ્પવૃક્ષ દેખીને આગળ લોકો પાસે જે સાંભળ્યું હતું, તે યાદ આવ્યું કે-‘આ કલ્પવૃક્ષની સારી રીતે આરાધના કરવામાં આવે, તરત આપણે મનમાં ચિંતવેલા પદાર્થો આપે છે.' તો હવે આ દરિદ્રશેખર વિચારવા લાગ્યો કે, બારીક જૂઓ અને લીખો મારા નખથી ગ્રહણ કરું છું, તો હાથમાં આવતી નથી, તો આ લીખો અને જૂઓ જો મોટી થાય, તો સુકેથી ગ્રહણ કરી શકાય. ગમે તેટલી લીખોને વીણું છું, તો પણ પકડાતી નથી. હવે જો લીખો અને બારીક જૂઓનો સ્થૂલભાવ થાય, તો સુકેથી પકડી શકાય, માટે કલ્પતરુ પાસે આ માગણી કરું એમ વિચારી તે નદીએ ગયો, ત્યાં સ્નાન કરી પુષ્પોની અંજલિ ભરીને હર્ષ પામેલો
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |