________________
૪૬૧
પશ્ચાત્તાપના કારણે ચોરી સંબંધી થયેલા પાપકર્મ ધોવાઈ ગયું. ત્યાર પછી રાજસેવકોએ તેને પકડ્યો. દેવતાઈ પ્રભાવથી તપેલા અડદ વગેરેથી તેની પરીક્ષા-શુદ્ધિ કરી. દિવ્યપ્રભાવથી તથા ચોરીનું પાપકર્મ ધોવાઈ ગયેલ હોવાથી તે ચોરને કશી આંચન આવી. બીજા ચોરોને પકડ્યો, તો તે મૃત્યુ પામ્યો. ત્યાર પછી પ્રથમ ચોરે પણ ચોરી કર્યાની કબૂલાત સ્વીકારી કે મેં પણ ચોરી કરેલી જ છે. તેને ગુદામાં શૂળી ભોંકી પરંતુ વિંધાયા વગર નીચે ઉતરી આવ્યો. સર્વ લોકો વિસ્મય પામ્યા, એટલે દેવતાએ સાચી હકીકત જણાવી કે, આણે ચોરી કરી હતી, પરંતુ પશ્ચાતાપરૂપ ભાવથી ચોરીથી ઉપાર્જન કરેલ કર્મ ખપાવી નાખ્યું છે. ત્યાર પછી તે વૈરાગ્ય પામી દીક્ષા અંગીકાર કરી, ચોર ઋષિ તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામ્યો. (૮૦૬) બીજું દૃષ્ટાંત કહે છે
૮૦૭—પરિણામ - ભાવવિશેષથી ચોર હતો, તે પણ આચોર થયો. મોક્ષ-પ્રાપ્તિનો યોગ્ય સમય અત્યારે ન હોવા છતાં પણ સીધા માર્ગે જનાર-સાચા માર્ગમાં પ્રવર્તતા જીવો જેમ ધારેલા ઈષ્ટનગરે પહોંચે છે, તેમ આ દુઃષમા કાળમાં પણ ભાવવિશેષથી સાચા માર્ગમાં પ્રયાણ કરતા આત્માઓ થોડા વિલંબથી પણ સિદ્ધિનગરીએ પહોંચી શકે છે. (૮૦૭)
શંકા કરી કે, “ઘણી જ નિધુર-આકરી ક્રિયા કરવાથી મેળવી શકાય તેવો મોક્ષ છે, તો અત્યારના કાળયોગ્ય કોમળ ક્રિયાથી તે મોક્ષ કેવી રીતે મેળવી શકાય? તેના સમાધાનમાં કહે છે કે – - ૮૦૮-રોગનો નાશ કરવાની ઇચ્છાથી ચિકિત્સાક્રિયા સાધારણ-કોમળ કરવામાં આવે, તો લાંબાકાળે પણ નિરોગતા પમાડે છે, તે પ્રમાણે જીવો સિદ્ધાન્તાનુસાર મૂલગુણ - ઉત્તરગુણોને પ્રતિપાલન કરવારૂપ સાધારણ - કોમળ અનુષ્ઠાન કરવા દ્વારા મોક્ષને વિલંબે પણ જરૂર મેળવી શકે છે. (૮૦૮).
શંકા કરી કે – નિષ્ફર - આકરી ક્રિયા પરિપાલન કરવારૂપ ચારિત્ર છે, તેવી આકરી ક્રિયાઓવાળું આકરું ચારિત્ર આજે આ દુઃષમા કાળમાં પાળી શકાતું નથી, તો તમે અત્યારે નિર્વાણ-માર્ગરૂપ ચારિત્ર કેવી રીતે જણાવી શકો છો ? –
૮૦૯–જિનેશ્વર ભગવંતે પાંચમા આરાના છેડાના ભાગ સુધી, ભાવીમાં જે છેલ્લા દુઃખસભ નામના ઉત્તમ મુનિવર થવાના છે. તો ગંગાનો પ્રવાહ જેમ તૂટ્યા વગરનો અખંડ વહ્યા જ કરે છે, તેમ આ ક્ષેત્રમાં પણ છેલ્લા મુનિવર પર્વત મુનિઓની પરંપરા છેદાયા વગરની અતૂટ શૃંખલાબદ્ધ રહેવાની છે. પોતાના સામર્થ્ય પ્રમાણે આજ્ઞાપાલન કરવા તત્પર હોય, તેવાઓનું અત્યારે ચારિત્ર ન હોય-એમ બોલનારાનું આ અજ્ઞાન છે. યથાશક્તિ આજ્ઞાપરિપાલન કરવા રૂપ ચારિત્ર કહેલું છે અને વર્તમાનકાળમાં પાચમાં આરાના છેડાના કાળ સુધી આ ચારિત્ર માનેલું છે. (૮૦૯)
વિપરીતમાં બાધક જણાવે છે –
(આજ્ઞાપાલનમાં ચારિત્ર છે
૮૧૦–તીર્થકર ભગવંતના વિહારકાળમાં પણ ઉશ્રુંખલ-પોતાની ઇચ્છા મુજબ પ્રવૃત્તિ