Page Text
________________
૩૮૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ તેને પાછલા દ્વારે લઈ જઈ કહ્યું કે- “પાછી અર્પણ કરવા માટે મેં નથી અણાવી, તો હવે જો યુદ્ધ કરવું હોય તો ભલે તૈયાર થાઓ, હું આવી પહોંચું છું.” એમ તું કહેજે. પદ્મનાભે વિચાર્યું કે, પારકી ભૂમિ ઉપર આવેલો છે, હું બલવાન સૈન્ય – પરિવારવાળો છું અને મારી પોતાની ભૂમિમાં છું. તે અલ્પ પરિવારવાળો છે, હું અહિં ઘણા પરિવારવાળો છું.'-એમ વિચારી રણમેદાનમાં ચતુરંગ સેના-સહિત હાથીની ખાંધપર આરૂઢ થઈને રોષથી ધમધમી રહેલો તે નગરથી બહાર નીકળ્યો. કૃષ્ણ તે પાંચે પાંડુપુત્રોને કહ્યું કે-“આજે અહિં શું કરવું?” તેઓએ કહ્યું કે, “કાં તો આજે અમે નથી, કે તેઓ નથી.” (૨૭૫).
વિવિધ પ્રકારનાં આયુધો સહિત તૈયાર કરેલા રથવાળા સર્વે યુદ્ધ કરવા માટે સજ્જ થયા. પદ્મનાભની સેનાએ છોડેલા વિચિત્ર શસ્ત્રોના સમૂહથી ધ્વજ, છત્ર અને મુકુટો તૂટીને છેદાઈ-ભેદાઈ ગયા અને બાણની વૃષ્ટિથી તેમના શરીરમાં છિદ્રો પડી ગયાં, એટલે હાર પામી કૃષ્ણજી પાસે ગયા અને કહેવા લાગ્યા કે, “અરે રે ! આ તો મહાબળવાન છે.” ત્યારે કૃષ્ણ તેમને કહ્યું કે, “તમે તો અનિશ્ચિત ભાષા બોલનારા છો.” તે સાંભળીને “આજે અમો છીએ અને પદ્મનાભ નથી' તે પ્રમાણે નિશ્ચય કરીને તેવું વાક્ય બોલ્યા હોત, તો દુર્જન શત્રુપક્ષને હરાવીને પાંડવોએ ઉજ્જવળ કીર્તિ પદ સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું હોત. ત્યાર પછી કૃષ્ણજીએ કહ્યું કે જુઓ આજે પદ્મનાભ નથી અને હું છું' - એમ કહીને વદનના પવનથી પાંચજન્ય મહાશંખ ફેંકયો. એટલા તે શંખશબ્દથી શત્રુ-બલ તરત હણાયું, સૂઈ ગયું. કોઈ ઉન્માદ પામ્યું-એમ સૈન્યના ત્રણ વિભાગ પડી ગયા. ત્યાર પછી ધનુષદંડને હાથમાં લીધું. તેની દોરીના ટંકારથી એવો શબ્દ ઉછળ્યો કે-સેનાનો બીજો વિભાગ બહેરો બની ગયો. ત્યાર પછી એકલો અને શસ્ત્રરહિત બનેલો પદમરાજા પણ ત્યાંથી નાઠો. પોતાની નગરીમાં પ્રવેશકરીને દરવાજા મજબૂત બંધ કરીને રહ્યો.
કૃષ્ણજીએ અને પાંડવોએ નગર ફરતો ઘેરો ઘાલ્યો. રથમાં આરૂઢ થઈ કૃષ્ણકિલ્લાની નજીકમાં જઈ અદંર ઉતરીને તરત નરસિંહ-મનુષ્ય અને સિંહની શરીરાકૃતિ વિકર્વીને તેવા પાદપ્રહાર કર્યા, જેથી ટલટલિત અવાજ કરતા દેવાલયોના શિખરોના ભારથી ભગ્ન બનતું પૃથ્વી પીઠ, ઉંચા પ્રાસાદ-મંડલવાળી એવી તે નગરી શોભાયમાન બની ગઈ. જેને પ્રાણોનો સંદેહ થયો છે-એવો તે પહ્મરાજા હવે જીવવાનો બીજો કોઈ ઉપાય નથી, એટલે દ્રુપદપુત્રીદ્રૌપદી પાસે જઈને ગરીબડું મુખ કરીને કરગરવા લાગ્યો કે - “તને ચોરી કરી અહિ લાવ્યો, તેનું ફલ પ્રત્યક્ષ મને મળી ગયું. હવે મારે બચવા માટે શું કરવું ?” ત્યારે દ્રૌપદીએ કહ્યું કે,
તો મને સાથે લઈ ચાલ અને કૃષ્ણને મને સોંપી દે. કારણ કે, પ્રણામ કરવાથી ઉત્તમ પુરુષોનો કોપ શાન્ત થાય છે. એમ કરવાથી તારો જીવ, રાજય અખંડિત થઈ જશે.” ત્યાર પછી સ્નાન કરી પવિત્ર વસ્ત્રો પહેરી દ્રૌપદીને આગળ કરીને તેમના ચરણમાં પ્રણામ કરીને પદમનાભરાજા ખમાવવા લાગ્યો. “આપનું અદ્ભુત પરાક્રમ દેવું, હવે કદાપિ આવું કાર્ય ફરી નહિ કરીશ, આ મારા અપરાધની મને આપ ક્ષમા આપો.” (૨૯૦) પદ્મનાભ રાજાના ગર્વને સર્વ પ્રકારે દૂર કરીને તેને પોતાના ઘરમાં જવા રજા આપી. દ્રૌપદીને લઈને પોતે રથમાં આરૂઢ થયા, હવે કૃષ્ણ અને પાંડવો જે માર્ગે આવ્યા હતા, તે માર્ગે ઉપડ્યા, અને
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |