________________
૩૮૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ જબૂદ્વીપના ભરતના હસ્તિનાપુર નગરમાં જે પાંચ પાંડવોની પત્ની અને દ્રુપદ રાજાની પુત્રી છે, તે ભુવનની સર્વ સ્ત્રીઓમાં રૂપથી સહુથી ચડિયાતી છે, તે દ્રૌપદી દેવીની હું અભિલાષા રાખું છું, માટે તેને અહિં લાવી આપો.' ત્યારે દેવ રાજાને કહ્યું કે, “એ કાર્ય કદાપિ બની શકવાનું નથી. કારણ કે, પાંચ પાંડવો સિવાય એ બીજાની અભિલાષા કરતી નથી. માત્ર તારા પ્રિય મનોરથ પૂર્ણ કરવા માટે હાલ તેને અહિ લાવી આપું યુધિષ્ઠિર સાથે સૂતેલી હતી, ત્યારે રાત્રે તે દેવ દ્રૌપદીનું હરણ કરીને પદ્મનાભના મંદિરના અશોકવનમાં લાવ્યો અને તેને ત્યાં બેસાડી. જે પ્રમાણે વૃત્તાન્ત બન્યો, તે પ્રમાણે કહીને દેવ પોતાના સ્થાને ચાલ્યો ગયો. તે તરત જ જાગી અને તે ભવન જોવા લાગી, તો તે પોતાનું ભવન કે બગીચો ન દેખ્યો. વિલખી બનેલી ચિંતા કરવા લાગી કે-“આ શું થયું હશે? કોઇક દેવ કે દાનવે મને કોઈક રાજાને ત્યાં આણેલી છે. નહિતર આટલા ટૂંક સમયમાં કેવી રીતે આ કાર્ય બને ? પદ્મનાભ રાજા પણ સ્નાન કરી આભૂષણોથી અલંકૃત થઈ પોતાના અંતઃપુર સહિત જયાં દ્રૌપદી હતી, ત્યાં જઈ તેને દેખે છે. અનેક પ્રકારના સંકલ્પ-વિકલ્પ કરતી તે દ્રૌપદીને તે રાજાએ કહ્યું કે, “કેમ આટલી ચિંતા કરે છે ? મેરા પરિચિત દેવે મારા માટે તને અહિં આણેલી છે. માટે હે ભદ્રે ! મારી સાથે ક્રીડા કર, આ સર્વ પરિવાર તારે આધીન છે.” ત્યારે દ્રૌપદીએ તેને કહ્યું કે, કૃષ્ણજી મારા પ્રિયબંધુ છે, તેઓ હાલ દ્વારામતી નગરીમાં છે, જો છ મહિના સુધીમાં મારી તપાસ નહિ કરે, તો પછી તું કહીશ તેમ હું કરીશ.” તે વાત સ્વીકારીને તેને કન્યાના અંતઃપુરમાં રાખી. છ૪તપ ઉપર આયંબિલ કરવું-તેમ નિરંતર તપ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. તપકર્મ ચાલુ રાખીને, ધીરતા ધારણ કરીને તે ત્યાં રહેવા લાગી.
આ બાજુ બે ઘડી પછી યુધિષ્ઠર જેટલામાં જાગીને દેખે છે, ત્યારે શયાતલમાં દ્રૌપદી ન દેખાઈ, એટલે ગભરાતા ઉતાવળા બની તેની શોધ ચારેબાજુ કરવા લાગ્યા. જ્યારે પત્તો ન લાગ્યો, એટલે પ્રાતઃસમયે રાત્રે બનેલો વૃત્તાન્ત પોતાના સેવકવર્ગ દ્વારા તે આખા નગરમાં જાહેર કરાવ્યો. જાહેર ઉદ્ઘોષણા પૂર્વક નગરલોકોને કહ્યું કે, “જે કોઈ દ્રૌપદીદેવીના સમાચાર લાવી આપશે,તો તેના ઉપર અકાલે ઘણો મહાઉપકાર કરીશ.” જયારે કોઈ નગર કે ગામમાં પત્તો ન લાગ્યો, ત્યારે કુંતીમાતાને કહ્યું કે, “તમો દ્વારકાનગરીમાં જલ્દી કૃષ્ણ સન્મુખ ચાલો. દ્વારકામાં પહોંચ્યા. એટલે ઘણા જ આદરપૂર્વક તેમનું ગૌરવકર્યું. કૃષ્ણ પૂછયું કે, “શા કારણે આપનું આગમન થયું ?” ત્યારે કહ્યું કે, “હે પુત્ર ! રાત્રે યુધિષ્ઠિર પાસે શવ્યાતલમાં સુખે સૂતેલી દ્રૌપદીનું કોઈક અપહરણ કરી, ગમે તેને ઉઠાવી લઈ ગયેલ છે, તો હવે તેના જલ્દી સમાચાર મળે તે પ્રમાણે યોગ્ય પ્રયત્ન કરો, તારા સિવાય આવાં કાર્ય કરવામાં બીજો કોણ સમર્થ છે ?” આ પ્રમાણે કહ્યું, એટલે તે જ ક્ષણે જેને પુરુષાર્થનો ઉત્કર્ષ ઉત્પન્ન થયેલ છે,એવા કૃષ્ણ જણાવ્યું કે-“અરે ! પાતાલ, દેવલોક કે સમુદ્રમાં ગમે ત્યાં તે હશે, ત્યાંથી મારે તેને મેળવવી અને તે માટે મારે પ્રયત્ન કરવો’-એમ તેની સમક્ષ પ્રતિજ્ઞા કરી. તે માતાજી ! આપ તદ્દન નિરાંતે રહો. સત્કાર-સન્માન કરી તેને પાછાં ગપુર નગરે મોકલી આપ્યાં. ચારે બાજુ શોધ કરાવી, પરંતુ ક્યાંયથી પણ સમાચાર ન મેળવ્યા. એટલામાં કોઈ પ્રકારે નારદજી વાસુદેવના ભવનમાં આવી પહોંચ્યા.