________________
૩૭૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
પામી, છઠ્ઠી નારકીમાં ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્યવાળી નારકીપણે ઉત્પન્ન થઇ. ત્યાંથી નીકળીને મત્સ્ય થઇ, મત્સ્યપણામાં અગ્નિમાં શેકાવાના, તીક્ષ્ણ શસ્ત્રોથી કપાવાના, સર્વાંગે બળવાના, હણાવાના, સર્વ નારક પૃથ્વીઓમાં અનેક વખત જન્મ પ્રાપ્ત કરીને, તેમ જ બીજા અનેક અતિક્રુત્સિત સ્થાનોમાં જન્મો ધારણ કર્યા,વધારે કેટલું કહેવું, ? જેમ ગોશાળાનો અધિકાર ભગવતી સૂત્રમાં કહેલો છે અને તેમાં અનેક ભવોમાં અનેક દુઃખો ભોગવનાર બન્યો, તેમ આ પણ અનેક દુ:ખો ભોગવનારી થઇ.
અનંત કાલ પછી આ જ દ્વીપમાં ચંપા નગરીમાં સાગરદત્ત સાર્થવાહની ભદ્રા નામની ભાર્યાની કુક્ષિમાં પુત્રીપણે ઉત્પન્ન થઇ. નવ માસ પછી માખણ સરખા સુકુમાલ હસ્તપાદવાળી પુત્રીને જન્મ આપ્યો. સુકુમાલિકા એવું નામ પાડ્યું. અનુક્રમે કામદેવના મોટા ભાલાના એક ભવન સમાન, અખૂટ લાવણ્યયુક્ત યૌવનવય પામી. હવે એક દિવસ સ્નાન કરી આભૂષણોથી અલંકૃત બનેલી અનેક દાસી અને સખીઓથી પરિવરેલી ઘરના ઉપરના અગાસીતલમાં ક્રીડા કરતી હતી, ત્યારે જિનદત્ત સાર્થવાહ તેનાં રૂપ અને યૌવનગુણને દેખીને વિસ્મય પામ્યો. મનમાં વિચારવા લાગ્યો કે, ‘આ સાગર અને ભદ્રાની પુત્રી સિવાય બીજી કોઇ પણ ભાર્યા મારા પુત્ર માટે યોગ્ય નથી.' નજીકમાં રહેલા લોકોને પૂછ્યું કે, સમગ્ર યુવતીઓમાં જેની દેહ-કાંતિ ઝળહળી રહેલી છે, એવી આ કોની ઉત્તમ પુત્રી છે ?’ તે લોકોએ કહ્યું કે- આ સાગરદત્ત સાર્થવાહની પુત્રી છે.’
ત્યાર પછી સ્નાન કરી, વેષ-આભૂષણથી અલંકૃત બની પોતાના કેટલાક પરિવાર સહિત એવા તેણે જ્યાં સાગરદત્તનું ઘર હતું, ત્યાં જવા પ્રયાણ કર્યું. પોતાના ઘરે આવતા તેને દેખીને એકદમ તે ઉભો થયો અને બેસવા માટે આસન બતાવ્યું, સુખાસન પર બેઠેલા તેને આગમનનું પ્રયોજન પૂછ્યું. ત્યારે તેણે કહ્યું કે-‘સુકુમાલિકા જે તમારી પુત્રી છે, તેની સમાન રૂપ અને સમાન લાવણ્યાદિ ગુણ-નિધાન એવા મારા સાગર નામના પુત્ર સાથે વિવાહ કરવાની માગણી કરવા આવેલો છું. જો આ વાત તમને યોગ્ય લાગતી હોય, તો મારી માગણી સ્વીકારો. કારણ કે, એક વખત કાર્ય ચૂકી ગયા, તો ફરી તેવો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થવો મુશ્કેલ છે. જિનદત્ત કહી રહ્યા પછી સાગરદત્તે એમ જણાવ્યું કે, ‘અમારે ત્યાં આંગણામાં પધારેલા હોય, તેમને શું એવું હોય કે ન અપાય ? પરંતુ ઉંબરવૃક્ષના પુષ્પ માફક આ પુત્રી મને એક જ છે અને તે દુર્લભ છે. મન અને નેત્રને અતિવલ્લભ એવી, તેનો વિરહ હું ક્ષણવાર પણ સહી શકતો નથી; તો જો તમારો સાગર પુત્ર મારો ઘરજમાઇ થઇ ને અહીં રહે તો મારી સુકુમાલિકા પુત્રી આપું, નહિંતર નહિં.' ઘરે આવેલા પિતાએ સાગરને કહ્યું કે-‘હે વત્સ ! જો તું ઘરજમાઇ થાય, તો સુકુમાલિકા કન્યાની પ્રાપ્તિ થાય. તે કન્યાના અતિ દઢ અનુરાગના કારણે તેણે સર્વ વાત કબૂલ રાખી, એટલે જિનદત્તે સર્વાદરથી ઠાઠમાઠથી મહાઉત્સવ પૂર્વક લગ્ન-સમારંભ કર્યો. હજાર પુરુષ ઉપાડી શકે તેવી શિબિકામાં બેસીને સાગર સાગરદત્તના ઘરે હર્ષથી ઉલ્લાસિત હૃદયવાળો પહોંચ્યો. (૧૦૦) તેણે પણ ગૌરવ સહિત મહાવિભૂતિ સત્કાર કરી, પુત્રી સાથે વિવાહોત્સવ કર્યો.