________________
૩૫૩ છે - “જુઠ બોલનારને આવા પ્રકારના છાણ ભક્ષણ કરનારા કીડા તરીકે ભવાંતરમાં થવું પડશે' એમ આ પક્ષી જણાવે છે. લોકોએ તે જુઠ બોલનારાને ધિક્કારીને હાંકી કાઢ્યો. સોમાના વડીલોએ તેની આ સ્થિતિ દેખી, એટલે બીજું વ્રત છોડવાની પણ તેને મના કરી.
આ પ્રમાણે તલના ચોરની હકીક્ત કહે છે –
સ્નાન કરીને શરીર કોરું કર્યા સિવાય એક છોકરો હાટ અને લોકોને વેપાર માટે એકઠા થવાના સ્થલે ગયો. કોઈક બળદની હડફેટમાં આવવાથી તલના ઢગલામાં પડી ગયો. એટલે તેના ભીના શરીર ઉપર ઘણા તલના દાણા ચોંટી ગયા. તેવી સ્થિતિમાં ઘરે ગયો, એટલે માતાએ એક કપડામાં બધા ખંખેરીને ઉખેડી લીધા. તેને સાફસુફ કરી તેની રેવડી બનાવી.તે રેવડી સ્વાદિષ્ટ લાગવાથી તેવી રીતે ચોરી કરવાનો પ્રયોગ કરવામાં વિશેષ આનંદ માણવા લાગ્યો. તે પ્રમાણે સ્નાન કરીને ભીના શરીરથી વારંવાર તલ હરણ કરવા લાગ્યો. એ પ્રમાણે તલની જેમ વસ્ત્ર વગેરે ચીજોની પણ ચોરી કરવા ટેવાઈ ગયો. કોઈક વખતે રાજપુરુષોથી પકડાયો, એટલે માતાના સ્તનનો એક ખંડ ખાઈ ગયો કે, શરૂથી મને માતાએ ચોરી કરતો ન અટકાવ્યો. રાજ્યાધિકારીઓએ તેના હાથ-પગ કાપી નાખ્યા. એવી સ્થિતિમાં સોમા અને તેની માતાએ તે ચોરને જોયો. એટલે ત્રીજા વ્રતને પણ છોડવાનું નિવારણ કર્યું. એ જ પ્રમાણે અશ્વરક્ષક પુરુષ સાથે આસક્ત થયેલીકોઈક વ્યભિચારી સ્ત્રી કામના ઉન્માદથી પોતાના પતિને મારીને તે પાપિણી ભયંકર આકૃતિવાળી એવી રીતે બની ગઈ કે, માથા પર એક પેટીમાં પતિના શરીરના ટૂકડા ભરી બહાર ફેંકવા જતી હતી, તે પેટી તેના મસ્તક સાથે કોઈક દેવતાએ એવી રીતે ચોંટાડી દીધી કે, હવે મસ્તક પરથી જુદી પાડી શકાતી નથી. હવે અંદરથી રૂધિર-લોહી, ચરબી પીગળવા લાગ્યા, જેથી મોં, સ્તન, પીઠ વગેરે તેનાથી લેપાઈ ગયાં. વન તરફ જતાં આંખે દેખતી પણ બંધ થઈ ગઈ. નગર તરફ આવી, એટલે આંખો સાજી થઈ ગઈ. તેની આસપાસ બાળકો ટોળે મળીને તેની જાતિ ઉગાડતા ખીજવતા હતા. લોકો તિરસ્કારતા હતા.કરુણ સ્વરથી તે વિલાપ કરતી હતી. આવી સ્થિતિવાળી આ સ્ત્રીને દેખીને સોમાના માતા-પિતાએચોથું વ્રત છોડવાની પણ મના કરી.
એ પ્રમાણે લોભની અધિકતા રૂપ અસંતોષથી ભાંગી ગયેલા વહાણનો વેપારી કોઈ પ્રકારે સમુદ્રમાંથી બહાર આવ્યો. મત્સ્યોનો આહાર કરવાથી અત્યંત કુષ્ઠ નામનો વ્યાધિ થયો. ત્યાર પછી ક્યાંઈક સાંભળ્યું કે, “પુત્રનો બલિ આપવાથી નિધિની પ્રાપ્તિ થાય છે.” પુત્રને બલિદાન દેવાનો વિધિ કર્યો. પરંતુ તેમાં તે નિષ્ફળ નીવડ્યો-નિધિ ન મળ્યો. કેમ ન મેળવ્યો? તો કે પુત્રને બલિદાન કરનાર સિવાયનો બીજો કોઈ ભળતો જ પુરુષ નિધાન લઈ ગયો. નગરના રાજા અને કોટવાળાના જાણવામાં આવ્યું કે, નિધિ માટે પુત્રનો બલિ આપ્યો છે.” ત્યાર પછી ક્ષોભ પમાડાતો, નિન્દાતો, ઘણા લોકોથી ધિક્કારાતો, વસ્ત્ર વગરનો નગ્ન બનેલો તે દરિદ્ર દેખ્યો. ત્યાર પછી પાંચમા વ્રતનો ત્યાગ કરવાનો જનક-જનનીએ નિષેધ કર્યો જેમ આગળના વ્રતોમાં કરેલ તેવી રીતે.ત્યાર પછી સોમાનાં માતા-પિતા સાધ્વીના ઉપાશ્રય નજીક આવ્યાં. ત્યાં પણ તેમણે અકસ્માત અકાર્ય જોયું. કેવું? તો કે, કોઈ પુરુષ રાત્રે રોટલા અને