Page Text
________________
૩૩૫
૫૪૪ - ગૃહસ્થ સંબંધી વ્યવહારનાં કાર્યો હોય, કે સાધુ સંબંધી ધર્માનુષ્ઠાનો હોય, તેમાં કે માયા-કપટ ન જ પ્રવર્તવા જોઇએ. અને પરમાર્થથી તો વ્રતના પરિણામ સહિત ધર્મ-પ્રાપ્તિ થાય, તેમાં તો બિલકુલ કપટભાવ ન હોવો જોઇએ. શાથી ? તો તે સર્વ બીજા પ્રિયપદાર્થોથી અધિક એવા આત્માનો યથાર્થ સાચો બોધ મેળવનાર ધીરપુરુષ આ જગતમાં કદાપિ તે આત્માનો દ્રોહ ન કરે. (૫૪૪)
આ કેવી રીતે અને કેમ ન કરે ? તે કહે છે
૫૪૫ વીશ કોડી બરાબર એક કાકિણી. ક્રોડ સોનામહોરનો ત્યાગ કરીને કાકિણી નાણુંગ્રહણ કરવા સમાન અંતરાયાદિ પ્રચુર અશુભ કર્મ ઉપાર્જન કરવું, તે ધર્મ-ધન મેળવેલા માટે યોગ્ય ન ગણાય. નિષ્કલંક વ્રત-પરિણામ પામેલા ચારિત્ર ધર્મવાળાહંમેશાં ધર્મને જ સારભૂત માનનારા હોય છે. તેમને કપટભાવ હોતો નથી. ક્રોડ સોનૈયા સમાન નિર્જરાનો અયોગ કરીને કપટભાવ-પ્રધાન વર્તન કરવું, તે તો માત્ર પોતાની પૂજા, કીર્તિ, ગૌરવ આદિ આ લોકના પૌદ્ગલિક લાભ મેળવવા, તે કાકિણીના તુચ્છ નાણા-સમાન છે. આ કારણે ધન્યાત્મા તેવા કપટભાવથી ધર્માચરણ કરતો નથી. (૫૪૫)
અહિં પુષ્ટિ કરનાર બીજી યુક્તિ કહે છે –
-
-
૫૪૬
આત્મામાં જીવદયાદિરૂપ ગુણસ્થાનકના પરિણામ હોય, વળી યોગ્યાયોગ્યની વહેંચણી કરવામાં ચતુર બુદ્ધિ ધરાવતોહોય, તો પણ તે હંમેશાં ઘણા ભાગે ધર્મ એ જ માત્ર સાર છે' એવી પરિણતિવાળો થતો નથી. કેટલીક વખત મહાન પુરુષોને પણ કૃત્યમાં-કરવા લાયક ધર્મકાર્યમાં પણ અકાર્યબુદ્ધિ થાય છે. આ વિષયમાં બીજા આચાર્યોનું માનવું બીજું પણ થાય છે,તે કહે છે - સ્વર્ગ -અપવર્ગાદિ ફલ પ્રાપ્તિની અપેક્ષાએ તે અવશ્ય તેવી ગુણસ્થાનકની પરિણતિમાં તેમ થાય છે. કહેવાની મતલબ એ છેકે નિરતિચાર વ્રત-પરિણામવાળા પ્રાણીઓ ‘આ જિનેશ્વરેકહેલું છે.' એ પ્રમાણે શ્રદ્ધા કરનારો હોવા છતાં પણ કોઈક પદાર્થમાં અજ્ઞાનતાની બુહલતાથી કે પ્રજ્ઞાપકના દોષથી વળી શ્રદ્ધાવાળો થયો હોય, તો સમ્યક્ત્વાદિ ગુણનો ભંગપાત્ર બનતો નથી. તે માટે કહેલું છે કે - “સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ જિનશ્વરે પ્રરૂપેલ પ્રવચન તેની શ્રદ્ધા કરે, વળી ગુરુનિયોગના કારણે પોતે પદાર્થનો અજાણહોય અને ગુરુએ કહેલા અસહ્ભાવ-અછતા પદાર્થની પણ શ્રદ્ધા કરે.” તો તેના સમ્યક્ત્વને બાધા આવતી નથી. એમ તાત્પર્યાર્થ સમજવો. બુદ્ધિ હોય તો, વ્રતપરિણામનું ફલ જરૂર મેળવેજ છે. (૫૪૬) અહિં હેતુ કહે છે –
૫૪૭
દેશિવરિત કે સર્વવરિત ચારિત્ર-પાલનથી નારક, તિર્યંચરૂપ દુર્ગતિ તથા કુમનુષ્યપણું, હલકા દેવપણે ઉત્પન્ન થવું અને તેવા સ્થાપનમાં જે દુઃખાનુભવ કરવો પડે, તે જીવને કદાચિત્ પણ ન થાય. તે કારણથી મોક્ષમાર્ગને અનુકૂલ એવી જ પ્રવૃત્તિ કરનારો તે જીવ વ્રત-પાલન કરવાના પરિણામવાળો હોય એટલે ગુણસ્થાનકની પરિણતિવાળો તે
-
વ્રતપરિણામનું સ્વરૂપ
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |