Page Text
________________
૨૯૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ ભેદો ગૃહસ્થો, પાખંડીઓ સમજવા. તેથી કરીને કહેવાનો મતલબ એ છે કે યોગ્ય અને અતીત ભેદથી, મૂળ અને ઉત્તરભેદથી, સ્વપક્ષ અને પરપક્ષમાં રહેલા ગૃહસ્થ અને પાખંડીરૂપ વિનાશકના બે ભેદો અને પૂર્વે કહેલા દ્રવ્યનો વિનાશ બે પ્રકારે થાય છે. (૪૧૬).
( ચેત્યદ્રવ્ય-રક્ષા કરનારને શું ફળ થાય છે ? તે કહે છે ). जिणपवयणवुड्ढिकरं, पभावगं णाण-दसणगुणाणं । रखंतो जिणदव्वं, परित्तसंसारिओ होई ॥४१७॥
ભગવંતે કહેલા શાસનની ઉન્નતિ કરનાર એટલે કે જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રગુણોનો વિસ્તારકરનાર, તેમાં શાસ્ત્રની વાચના આપવી, પ્રશ્નો કરવા, પરાવર્તન, અનુપ્રેક્ષા ધર્મકથારૂપ પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાય કરવા તે જ્ઞાનગણ, સમ્યકત્વના હેતભૂત જિનશ્વરોના રથયાત્રાદિ. સ્નાત્ર મહોત્સવાદિ કરવા, જિનદ્રવ્યનું રક્ષણ કરવું, વૃદ્ધિ કરવી વગેરે રૂપ દર્શનગુણ. એમ જ્ઞાન-દર્શન ગુણની વૃદ્ધિ કરનાર, શાસનની પ્રભાવના કરનાર એવા ચૈત્યદ્રવ્યનું રક્ષણ કરનનાર સાધુ કે શ્રાવક ટૂંકા સંસારવાળો થાય છે. તે આ પ્રમાણે-જિનદ્રવ્યનું રક્ષણ કર્યું, એટલે તે દ્રવ્યને ચૈત્યકાર્યમાં જોડયું.સુંદર જિનચૈત્ય તૈયાર થવાથી તેવા ભવ્યાત્માઓ અતિ હર્ષપૂર્વક ત્યાં દર્શનાદિ કરવા માટે આવતા થાય. એટલે નિર્વાણનુ સફલ કારણ બોધિબીજ આદિ ગુણોનું ભાજન બને. વળી સંવિગ્ન ગીતાર્થ સાધુભગવંતો પણ ચૈત્યને આશ્રીને નિરંતર આવે, વળી સાધુભગવંતો ત્યાં સિદ્ધાન્તોની વ્યાખ્યાઓ વિસ્તારથી સમજાવે. એ સંભાળવા દ્વારા સમ્યજ્ઞાન અને દર્શનગુણની વૃદ્ધિ થાય. આ પ્રમાણે ચૈત્યદ્રવ્ય-રક્ષા કરનારને મોક્ષમાર્ગને અનૂકલ,દરેક ક્ષણે મિથ્યાત્વાદિ દોષને ઉચ્છેદ કરવાનું કારણ મળતું હોવાથી તેનો સંસાર મર્યાદિત-ટૂંકાકાળવાળો થાય છે - અર્થાત્ જલ્દી મોક્ષે જાય છે. (૪૧૭)
હવે ચૈત્યદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરનારનું ફલ કહે છે – जिणपवयणवुड्ढिकरं, पभावगं नाण-दंसण-गुणाणं । वड्ढतो जिणदव्वं, तित्थगरतं लहइ जीवो ॥ ४१८ ॥
શ્લોકના પૂર્વાદ્ધની વ્યાખ્યા પહેલા માફક, અપૂર્વ દ્રવ્ય ઉમેરી ઉમેરીને જિદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરનાર જીવ ચારવર્ણ સ્વરૂપ શ્રમણપ્રધાન સંઘની સ્થાપના કરવા રૂપ તીર્થંકરપણું પ્રાપ્ત કરે છે. (૪૧૮)
વેશ્ય-ત-ન-સંવે, સવયા શુગડું નો ગણાસંસી | पत्तेयबुद्ध-गण्णहर-तित्थयरो वा तओ होई ॥४१९ ॥
ચૈત્ય-જિનમંદિર, કુલ, ગુણ, સંઘને વિષે આ લોક કે પરલોકના ફલની અભિલાષા રાખ્યા વગર જે કોઈ ઉપકાર કરે છે, તે પ્રત્યેકબુદ્ધ, ગણધર અથવા તીર્થકર પણું પામે છે. બાહ્ય વૃષભાદિ પદાર્થો દેખીને જેને સાપેક્ષ દિક્ષા લાભ થાય, તે પ્રત્યે બુદ્ધ કહેવાય. ત્રિપદી પામવા પૂર્વક જેમને સમગ્ર શ્રુતજ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ થાય છે - એવા તીર્થકરના મુખ્ય શિષ્યો તે ગણધર કહેવાય. અહિં “ચૈત્ય એટલે જિનાય તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. ચાન્દ્ર, નાગેન્દ્ર વગેરે કુલો
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |