Page Text
________________
૨૬૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
બુદ્ધિપૂર્વક સુંદર વર્તાવ રાખી રહેવું અને જે સંકટ આપણા માથે આવેલું છે,તેને કોઈ પ્રકારે નિષ્ફલ બનાવવું. જો આવા પ્રકારના આવેલા સંકટને હું સ્ખલના ન પમાડું તો સમગ્ર જગતમાં પ્રસિદ્ધ આવી આ મારી બુદ્ધિનો ગુણ કયો ગણાય ? ગ્રહચાર, સ્વપ્ન, કુનાદિક નિમિત્તો, દૈવ ભાગ્યઅતિવિચિત્રહોય છે, અને તે ગમે ત્યારે ગમે તે કોઈને દેવની આરાધના માફક ફળ આપે છે. તો ધૈર્ય વહન કરનારા, બુદ્ધિધનવાળા પુરુષોએ ત્રાસ પામ્યા વગર કે ગભરાયા વગર હંમેશાં તેવા ઉચિત ઉપાયો પૂર્વક વિઘ્ન દૂર કરવા પ્રયત્ન કરવો. ઉન્માર્ગગમનના ખોટા માર્ગને દૂરથી ત્યાગ કરનારા, પરિપકવ નિપુણ નીતિવાળા-બુદ્ધિવાળા પુરુષોએ દૈવ વિપરીત થયુંહોય, તો પણ કરવા લાયકકાર્યનો આરંભ કરવો, તે દોષવાળો નથી. માટે હે પુત્ર ! ભોજન, જળ અને શરીરસ્થિતિ જળવાય તેવાંઆ સ્થાનોની ગોઠવણ આ પેટીમાં કરેલી છે. માટે એક પખવાડિયા સુધી રહેવા માટે તેમાં પ્રવેશ કર.' તેપ્રમાણે કર્યા પછી રાજા પાસે જઈને મંત્રીએ વિનંતિ કરી કે - ‘પુરુષ-પરંપરાથી -વંશપરંપરાથી અત્યાર સુધી મેળવેલું આ ધન કાર્ય પૂરતું આપને સ્વાધીન કરું છું' રાજાએ કહ્યું કે - ‘તું ભય ન રાખ, કોણ જાણે છે કે ભવિષ્યમાં શુ થશે ? રાજા તે લેવા ઇચ્છતો ન હતો, તો પણ પરાણે મંત્રીએમંજૂષાનો સ્વીકાર કરાવરાવ્યો. તે મંજૂષાને ભંડારગૃહમાં લઈ ગયા અને રાજાને કહ્યું કે, ‘હે દેવ ! આમાં સર્વ સારભૂત વસ્તુ રહેલી છે, તો એક પખવાડિયા માટે મારા આગ્રહથી સર્વોદરપૂર્વકતેનુંબરાબર રક્ષણ કરવું, તે મંજૂષાને સર્વ બાજુથી સખત તાળાં મારેલાં છે. તેમ જ દરેક પહોરે તેના ઉપર સીસાની મુદ્રાઓ મારેલી. છે. તેને બંને પહેગીરો તપાસતા રહે' આ પ્રમાણે તે પ્રધાને દરેક પ્રકારની સુવિધા કરી.
હવેતે મંત્રી ક્ષણે ક્ષણે શું આ મારો પ્રયોગ ખુલ્લો પડીને નિષ્ફળ તો નહિ જાય તે ? ‘દૈવ અચિન્ત્ય ચરિત્રવાળું છે.' એમ ચિંતા કરતો રહેલોહતો, ત્યારે તેરમા દિવસેપ્રભાતસમયે રાજાના કન્યાના અંતઃપુરમાંરહેલી એક કન્યાનો વેણીછેદ થયો. આ વેણીછેદ કોણે કર્યો હશે ? એના નિમિત્તભૂત કોણ હશે ? તે વિષયમાં લોકવાયકા ચાલી કે, ‘મંત્રીના મોટા પુત્રે આ વેણીચ્છેદ કર્યો છે. આ કન્યા પોતાના મહેલમાં શય્યાની અંદર સૂતેલી હતી, ત્યારેમોટા મંત્રીપુત્ર આવ્યો અને તેણે કન્યાને વિનંતિકરી કે, હે વિકસિત નેત્ર-કમળવાળી ! તું મારી સાથે ક્રીડા કર.' ઘણી વખત કહેવા છતાં પણ તે કન્યા અભિલાષા કરતી ન હતી, એટલે રોષવશ બની તેણે હાથમાં રહેલી છૂરિકાથી તેની વેણી કાપી નાખી. એટલે અશ્રુપૂર્ણનેત્રવાળી, કરુણ મુખવાળી ખરાબ સ્વરથી રુદન કરતી પિતા પાસે ગઈ અને સર્વ વૃત્તાન્ત નિવેદન કર્યો.' જાગૃત થયેલા પ્રચંડ કોપ-દાવાનળથી લાલચોળ દેહવાળા રાજાએ નગરના રક્ષકોને આજ્ઞા કરી કે, ‘મંત્રીપુત્રને શૂલી ઉપર ચડાવીને જેમ વધારે દુઃખી થાય,તેમ માર મારીને મૃત્યુ પમાડો' આ પ્રમાણે જલ્દી કરો અથવા તો મંત્રીના ઘરની ચારે બાજુ તૃણ, છાણાં અને કાષ્ઠોના ડગલાઓ ગોઠવી સળગતા અગ્નિથી સર્વ કુટુંબને સળગાવી દો, મારા પ્રસાદથી તેઓ આવા ઉન્મત્ત બન્યા, નહિંતર તેમનું આવું અયોગ્ય આચરણ કેમ હોય ?
ત્યાર પછી ઉદ્ભટ લલાટ ઉપર ભ્રકુટી ચડાવીને યમના સુભટ સરખા ભયંકર લાલ
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |