________________
૨૪૯ અનુજ્ઞાથી અપરાજિત યુવરાજ કુમાર તેની સામે જય મેળવવા માટે ગયો. ચતુરંગ સેના સહિત કુમાર ગયો, અતિ ખળભળતા સમુદ્રના કલ્લોલ સરખા તેના સૈન્ય સાથે ભયંકર યુદ્ધ જામ્યું. યુદ્ધ કેવા પ્રકારનું હતું ? તો કે – આકરાં તીક્ષ્ણ બાણો ફેંકાવાના કારણે આકાશ મંડલ ઢંકાઈ ગયું, સુભટો સામસામે બાથ ભીડવા લાગ્યા. ઉભટ હાથીની ઘટના આડંબરથી દૂર ચાલ્યું ગયું છે, સર્વ શત્રુસૈન્ય જેમાં, તીક્ષ્ણ અર્ધચંદ્રાકાર બાણોના સમૂહથી છેદાઈ ગયાં છે, ધ્વજાચિહ્નો, છત્રો જેમાં, ભયંકર શબ્દોવાળી ચીસોથી દિશા ભાગો શબ્દસ્વરૂપ બની ગયા હતા. અતિ ઉગ્રતાથી ખગ વડે હણાતા ભયાનક મસ્તક વગરનાં ધડો નૃત્ય કરતાં હતાં. યમરાજાની નગરીના સીમાડા સરખું બીભત્સ અને ન જોઈ શકાયતેવું યુદ્ધ થયું ત્યાં કુમારે જયલક્ષ્મીનો સંગ પ્રાપ્ત કર્યો. ત્યાંથી પાછા વળતાં કુમારે ક્ષિતિપ્રતિષ્ઠિત નગરમાં વિહાર કરતા ઉજ્જવલ ચારિત્ર ધારી સુવિશુદ્ધ ઋતરત્નના ભંડાર એવા રાધ નામના આચાર્યને જોયા. તેમની પાસે ધર્મશ્રવણ કરીને ભવથી વિરક્ત મનવાળો થયો. વસ્ત્રના છેડે લાગેલા તણખલાની જેમ રાજયલક્ષ્મીનો ત્યાગ કરી વજ સરખા દઢ ચિત્તવાળો તે એકમદ દીક્ષિત થયો.શાસ્ત્રમાં કહેલ બંને પ્રકારની શિક્ષા ગ્રહણ કરી. હમેંશાં ગુરુના ચરણ-કમળમાં ભ્રમર-સમાન કુશલ આશયવાળો ધરતીમાં સર્વત્ર વિહાર કરવા લાગ્યો. હવે રાધાચાર્ય કોઈ વખત વિહાર કરતા કરતા તગરા નગરીએ. પધાર્યા. ઉનાળામાં તપેલી ભૂમિમાં નવીન મેઘની જોરદાર ધારાઓ વરસવાથી નવીન અંકુર-સમૂહવાળી લીલીછમ વનસ્પતિ ઉત્પન્ન થાય, તેમ રાધાચાર્યની વાણી રૂપી મેઘ-ધારાથી તગરા નગરીના લોકોનો કષાયરૂપી દાવાગ્નિ ઓલવાઈ ગયો. અને વૈરાગ્ય-અંકુરો ઉત્પન્ન થયા, તેથી તગરા નગરી અત્યંત- મનહર બની ગઈ. ઉજેણી નગરીથી એક સાધુયુગલ તેમની પાસે આવ્યું. એટલે અહિ તગરામાં રહેલા સાધુઓએ તેમની યથોચિત સેવા-ભક્તિ કરી. તે સાધુઓને આચાર્ય ભગવંતે ત્યાંના ચૈત્યો, સંઘની કુશળતાના સમાચાર પૂછયા, એટલે તેઓએ કહ્યું કે, “ત્યાં જિનચૈત્યોમાં શ્રેષ્ઠ પૂજાઓ, મહોત્સવો થાય છે, રથયાત્રા નીકળે છે, ગુરઓ પાસે નવીન જિનપ્રતિમાઓની પ્રતિષ્ઠા કરાવાય છે, સંઘ પણ પરમ પદ પામેલ છે. કોઈ વિઘ્ન રહેવા દીધું નથી, શ્રાવકો પણ પોતપોતાની અવસ્થાને ઉચિત ગુરુની શુશ્રષા આદિ ક્રિયાઓમાં તત્પરરહેલા છે. માત્ર તોફાની રાજપુત્ર અને પુરોહિતપુત્ર સાધુઓને કનડગત કરી પરાભવ પમાડે છે. “ત્યાં નિરુપસર્ગ વિહાર કરવો શ્રેય છે.” તે સાંભળી અપરાજિત સાધુ અતિશય ચિંતાગ્રસ્ત થયા છે, જે મારો સગોભાઈ હોવા છતાં રાજા બની પ્રમાદી થયો ! સર્વ જાત પ્રત્યે વાત્સલ્ય રાખનારા ઉત્તમ ક્રિયા કરનાર એવા સાધુઓને દુર્વિનીત કુમારો હેરાન કરે છે, તેને નિવારતો નથી.” “અરિહંતોનાં ચૈત્યોનો દ્રોહ કરનાર, તથા તે ચૈત્યોનો અને જિનપ્રવચનો અવર્ણવાદ કરનાર હોય, અહિત કરનાર હોય, તો તેનું નિવારણ સર્વ સામર્થ્યથી કરવું.” એ આજ્ઞા અનુસાર તેમનો નિગ્રહ કરવા માટે વિચાર્યું. તેને નિગ્રહ કરવાની શક્તિ છે અને એમકરવાથી મોટી દયા કરેલી પણ ગણાશે. બીજી વાત એ છે કે સાધુ ઉપર આમ પ્રષ-ઉપસર્ગ કરવાથી વર્ધ-દુર્જય અજ્ઞાન અંધકાર સમૂહથી વ્યાપ્ત બનેલા દુઃખ કલેશ પામેલા બિચારા જન્માંધની જેમ અનંતા સંસારમાં પરિભ્રમણ કરશે. પરમ વિનયથી આચાર્ય ભગવાનની રજા લઈને ઉજેણી નગરીમાં પહોંચ્યો