Page Text
________________
૧૬૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ કહેવા લાગી કે, “જો તે વિવાહ નહીં કરશે, તો હું દીક્ષા જ ગ્રહણ કરીશ.” એમ પોતાના મનમાં નિશ્ચય સ્થાપન કર્યો હતો. ભગવાન વજસ્વામી પણ ક્રમ પૂર્વક વિહાર કરતા કરતા પાટલીપુત્ર નગર પધાર્યા. તુષાર-હિમ સરખા ઉજ્જવલ તેના યશ સમૂહ શ્રવણકરવાથી રંજિત-પ્રભાવિત થયેલ ત્યાંનો રાજા પોતાના પરિવાર સહિત સન્મુખ આવ્યો, ત્યારે ઉજ્જવલ રૂપવાળા કેટલાક કેટલાકના સમુદાયવાળા સાધુઓને નગરમાં આવતા જોયા. રાજાએ તેમાં ઉદાર-સુંદર શરીરવાળા આવતા ઘણા મુનિવરોને જોયા. એટલે પૂછયું કે, “આ જ તે વજસ્વામી ભગવંત છે કે ?” ત્યારે જવાબમાં જણાવ્યું કે, “આ તે જ છે, પરંતુ બીજા નથી એ પ્રમાણે વિકસિત નેત્રોવડે રાજા અને નગર લોકો વડે દૂરથી તાકી તાકીને જોવાતા કેટલાક મુનિઓથી પરિવરેલાવજસ્વામીની પાસે પહોંચ્યા. ત્યાર પછી આદર સહિત પૃથ્વીમંડલને અડકાડેલા મસ્તકથી રાજાએ તેમને વંદન કર્યું અને પ્રીતિ ભક્તિવાળા વચન કહેવા વડે તેમને અભિનંદન કર્યું. નગરમાં ઉદ્યાનમાં રોકાયા અને પક્ષીરાગ્નવ લબ્ધિ વડે ધર્મકથા શરુ કરી એ પ્રકારે મોહનો નાશ કરનારીધર્મકથામાં જણાવ્યું કે - “નિર્મલ કલાદિ ગુણયુક્ત મનોહર મનુષ્યજન્મ પ્રાપ્ત કરીને બુદ્ધિશાળી મનુષ્ય મોક્ષ માટે સજ્જડ ઉદ્યમ કરવો જોઇએ. અર્થ અને કામના ફલવાળો ધર્મ, તેમજ અર્થ અને કામ આ ત્રણે પરિણામથી વિચારીએ તો કિંપાકકલ, ખલપુરુષનો સમાગમ અને ઝેર-મિશ્રિત ભોજન સમાન કહેલા છે. જેમાં સંસારનો ભય નથી, જેમાં મોક્ષની બિલકુલ અભિલાષા નથી, તે ધર્મ કહેવાય નહિ. જિનેશ્વરની આજ્ઞા પૂર્વકનો જે ધર્મ હોય, તેને જ અહીં ધર્મ કહેવો. જેમાં માયા, નિયાણ, મિથ્યાત્વ એવાં ત્રણ શલ્યરૂપ મોટા દોષો વડે પાપાનુબંધી પુણ્ય બંધાય અને તેનાથી સેંકડો સંકટના કારણભૂત સર્પ માફક ભયંકર એવા ભોગોની પ્રાપ્તિ થાય છે, જે ભોગવ્યા પછી અવશ્ય અનેક દુઃખોની પરંપરા ભોગવવી પડે છે. વળી પુરુષોમાં પુંડરીકકમલ સમાન એવા તીર્થકર ભગવંતોને ક્ષમાદિની પ્રધાનતાવાળો જે ધર્મ પ્રરૂપ્યો છે, તે જ સાચો ધર્મ છે, મોક્ષના અક્ષય ફળને આપનાર છે. આ જગતમાં અર્થ અને કામ એ પ્રત્યક્ષ જ અનર્થના હેતુરૂપ અનુભવાય છે. ભાવથી પણ અર્થ અને કામ પરિણામે દુઃખદાયક છે. આ વિષયમાં તમને વધારે કેટલું કહેવું? અર્થ કામથી વિપરીત મોક્ષ છે કે, જેમાં વગર અવસરે ગરૂપી સમગ્ર જીવોને ખંડિત કરનારા પ્રચંડ, મૃત્યરૂપી સિહશિશુનો પ્રવાસ નથી-અર્થાત્ ત્યાં કાયમ માટે મૃત્યુનો અભાવ છે.
યૌવનવનને બાળનાર દાવાનળની જવાલા-શ્રેણિ સમાન વૃદ્ધાવસ્થા પણ ત્યાં હોતી નથી. ઉન્મત્ત કામદેવનાં આકરાં બાણોની તાકાત ત્યાં ચાલી શકતી નથી- અર્થાત્ વિષયવાસનાનો જયાં સર્વથા અભાવ છે. લોભ-સર્પનો સંગ થતો નથી. મોક્ષમાં ક્રોધ અને મોહનો ઉછાળો હોતો નથી, તેમ જ બીજા કોઈપણ કષાયો, વિષાદ-શોક, અભિમાન-પિશાચ, વલ્લભલોકનો વિયોગ, દુઃખના મૂલસરખા રોગો પણ ત્યાં હોતા નથી. વધારે કેટલું કહેવું? જગતમાં જે દોષો અણગમતા પદાર્થો તે સર્વેનો ત્યાં બિલકુલ પ્રવેશ થઈ શકતો નથી. ત્યાં
૧ ક્ષીરસવ, મધ્યાન્ન આદિ વચનલબ્ધિઓની વ્યાખ્યા યોગશાસ્ત્રના મારા અનુવાદમાંથી જોઈ લેવા ભલામણ છે.
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |