________________
અવગાહનામાં રહેવાં છતાં સ્વાધીન એવા સુખને પામે છે. એવું માનવામાં આવેતો જ સિધ્ધોમાં સુખ સંભવે. સુખને પરાધીન માનવામાં આવે અથવા એક અવગાહનામાં અનંતા સિધ્ધ ભગવંતો એકબીજાને તકલીફ પહોંચાડે એવું માનવામાં આવે તો ‘સુખ’ શબ્દના પ્રયોગને-વ્યવહારને ત્યારે=મોક્ષદશામાં અવકાશ જ મળી ન શકે. કેમ કે એક એક મુક્તાત્માના સુખને શરીરઈન્દ્રિયાદિને સાપેક્ષ માનવામાં આવેતો “મુક્તાત્મા સુખ સ્વભાવવાળા છે.’” એવું કઈ રીતે સંભવે ? અર્થાત ન જ સંભવે.
तम्हा तेसि ससूवं सहावणिययं जहा उण समुत्ती । परमसुहाइसहावं नेयं एगंतभवरहियं ॥ २० ॥ तस्मात्तेषां स्वरूपं स्वभावनियतं यथा पुनः सा मुक्तिः । परमसुखादिस्वभावं ज्ञेयमेकान्तभवरहितम् ॥ २० ॥
(૨૦) વળી જે પ્રમાણે તે મુક્તિ છે અને ત્યાં મુક્ત આત્માઓ છે તેથી તે પ્રત્યેક સિધ્ધ ભગવંતોનું સુખાત્મક સ્વરૂપ પોતાના સ્વભાવથી વણાયેલ છે. જેમ કે સિધ્ધ ભગવંતોની મુક્તિ-મોક્ષ તેમના સ્વભાવથી જ વણાયેલ છે; અર્થાત જેમ મુક્તિ અન્ય સાપેક્ષ નથી પરંતુ સ્વભાવ સાપેક્ષ છે. તેમ મુક્તાત્માનું સુખમય સ્વરૂપ પણ અન્ય સાપેક્ષ નથી, પરાધીન નથી. બાકી તો મુક્તિ અને મુક્તિ સુખ બંને નાશ પામી જાય. સિધ્ધ સ્વરૂપ તો એકાંતે જન્મ-જરામૃત્યુ,રોગ-શોક વગેરે સાંસારિક ભાવોથી રહિત અને પરમ સુખજ્ઞાનાદિ સ્વભાવવાળું છે.
प्रशस्ति :
काउण पगरणमिणं जं कुसलमुवज्जियं मए तेण । भव्वा भवविरहत्थं लहंतु जिणसासणे बोहिं ॥ ९ ॥
૧૫૮
