________________
ઉપદેશમાળા
૧૧૯ जो हुज्ज उ असमत्थो, रोगेण वपिल्लिओ फुरियदेहो । सव्वमवि जहाभणियं, तयाइ न तरिज काउं जे ||३८३।। सोऽविय निययपरक्कम-ववसायधिईबलं अगूहंतो । मुत्तुण कूडचरिअं, जई जयंतो अवस्स जई ।।३८४।। अलसो सढोऽवलित्तो, आलंबणतप्परो अइपमाई । एवं ठिओऽवि मन्नई, अप्पाणं सुट्टिओम्हि त्ति ।।३८५।।
(૩૮૩) જે “અસમત્વો =નબળા સંઘયણને લીધે યથોક્ત બજાવવા અશક્ત હોય, યા (ક્ષય આદિ) રોગથી પીડિત હોય, યા જરાજર્જરિત દેહવાળો હોય, એ શાસ્ત્ર કહ્યા મુજબનું બધું જ કદાચિત્ ન કરી શકે, (ગાથામાં છેલ્લું “જે પદ વાક્યાલંકારમાં છે.)
(૩૮૪) તે પણ એવો બીજો કોઈ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળથી આપત્તિગ્રસ્ત હોય તે ય) પોતાના પરાક્રમ'=સંઘયણનાં વીર્યથી શક્ય વ્યવસાય”=બાહ્ય પ્રવૃત્તિ, તથા વૈર્ય (મનોવીય)નાં બળ (યાને સ્વીકાર્ય પ્રવૃત્તિ-સામર્થ્યને છુપાવે નહિ, ને એમાં માયા-રમતનો ત્યાગ કરી પ્રામાણિક પ્રયત્ન કરે તે નિયમો (ભગવદ્ આજ્ઞા બજાવવાથી) સુસાધુ જ છે.
(૩૮૫) (માયા ચરિત્તવાળો કેવો હોય ? તો કે) આળસુ હોય, “સઠ” ઠગાઈ કરનારો હોય, “અવલિત =ગર્વિષ્ઠ હોય, આલંબન'=ગમે તે બહાનું કાઢી સર્વ કાર્યોમાં અધમસ્વાર્થ પૂર્વક પ્રવર્તે, ગાઢ નિદ્રાદિ અતિપ્રમાદ સેવે; આવી દુર્દશાવાળો છતાં પોતાની જાતને “હું સુસ્થિત (ગુણિયલ સાધુ) છું.” એમ માને છે. (બીજાને પણ માયાથી પોતાની ગુણિયલતા જણાવે
