Dharmbindu Prakaran Part 01

SR No.: 022099
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2012
Total Pages: 270
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 29

૧૨
धाg प्र२८ भाग-१ / अध्याय-१ / Is-२, 3 ત્યાં ભોગસામગ્રી હોવા છતાં તેઓનું ચિત્ત પ્રધાનરૂપે ઉત્તર ઉત્તરના ધર્મ સાધવાને અનુકૂળ શક્તિસંચયમાં પ્રવર્તે છે. આથી જ અનુત્તરવાસી દેવો દેવભવમાં પણ સૂત્રના ચિંતવનથી જ આત્માને સદા વાસિત કરે છે. અને જેઓનું ચિત્ત હજી સંસારમાં ભોગોના વિકારવાળું છે અને વિવેકદૃષ્ટિવાળું પણ છે તેવા જીવો ધર્મ સેવીને સંસારના ભોગો પણ મેળવે છે અને નિઃસ્પૃહી ચિત્તવાળા યોગીઓ કરતાં કંઈક અધિક દેવ અને મનુષ્યના ભવો કરીને અંતે મોક્ષફળને પામે છે. શા अवतरजिन :
શ્લોક-રવી અવતરણિકામાં કહેલ કે “બુદ્ધિમાન પુરુષોની ફલપ્રધાન પ્રવૃત્તિ હોય છે, તેથી પ્રથમ ધર્મના ફળને બતાવીને ત્યારપછી ધર્મના હેતુની શુદ્ધિના કથન દ્વારા ધર્મના સ્વરૂપને ગ્રંથકારશ્રી બતાવશે.”, તેથી હવે ધર્મના હેતુની શુદ્ધિને બતાવવાપૂર્વક ધર્મના સ્વરૂપને બતાવતાં કહે છે – Rels :
वचनाद्यदनुष्ठानमविरुद्धाद्यथोदितम् ।
मैत्र्यादिभावसंयुक्तं, तद्धर्म इति कीर्त्यते ।।३।। इति । दोडार्थ :
અવિરુદ્ધ એવા વચનથી મૈત્રી આદિ ભાવથી સંયુક્ત યથોદિત શાસ્ત્રમાં જે પ્રમાણે કહેવાયું मे प्रकारचें मनुष्ठान धर्म में प्रभाएो हेवाय छे. ।।3।। टीका:
उच्यते इति वचनम् आगमः तस्मात, वचनमनुसृत्येत्यर्थः, 'यदि'त्यद्याप्यनिरूपितविशेषम् अनुष्ठानम' इहलोकपरलोकावपेक्ष्य हेयोपादेययोरर्थयोरिहैव शास्त्रे वक्ष्यमाणलक्षणयोर्हानोपादानलक्षणा प्रवृत्तिः 'तद् धर्म इति कीर्त्यते' इत्युत्तरेण योगः, कीदृशाद्वचनादित्याह-'अविरुद्धात्' निर्देक्ष्यमाणलक्षणेषु कषच्छेदतापेषु अविघटमानात्, तच्चाविरुद्धं वचनं जिनप्रणीतमेव, निमित्तशुद्धः, वचनस्य हि वक्ता निमित्तमन्तरङ्गम्, तस्य च रागद्वेषमोहपारतन्त्र्यमशुद्धिः, तेभ्यो वितथवचनप्रवृत्तेः, न चैषा अशुद्धिजिने भगवति, जिनत्वविरोधात्, जयति रागद्वेषमोहस्वरूपानन्तरङ्गान् रिपूनिति जिन इति शब्दार्थानुपपत्तेः, तपनदहनादिशब्दवदन्वर्थतया चास्याभ्युपगमात् । निमित्तशुद्ध्यभावान्नाजिनप्रणीतमविरुद्धं वचनम्, यतः कारणस्वरूपानुविधायि कार्यम्, तन्न दुष्टकारणारब्धं कार्यमदुष्टं भवितुमर्हति, निम्बबीजादिवेक्षुयष्टिरिति, अन्यथा कारणव्यवस्थोपरमप्रसङ्गात्, यच्च यदृच्छाप्रणयनप्रवृत्तेषु तीर्थान्तरीयेषु रागादिमत्स्वपि घुणाक्षरोत्किरणव्यवहारेण क्वचित् किञ्चिदविरुद्धमपि वचनमुपलभ्यते मार्गानुसारिबुद्धौ वा प्राणिनि क्वचित् तदपि जिनप्रणीतमेव, तन्मूलत्वात् तस्य । न