Dharmbindu Prakaran Part 01

SR No.: 022099
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2012
Total Pages: 270
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 179

૧૬૨
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ | સૂત્ર-૧૯
मिथ्यात्वेन दुरन्तेन जन्तोर्जन्मनि जन्मनि ।।६६।। वरं ज्वालाऽऽकुले क्षिप्तो देहिनाऽऽत्मा हुताशने । ન તુ મિથ્યાત્વિસંયુ નીવિતત્રં દાન માધાપા” []
इति तत्त्वाश्रद्धानगर्दा । एवं हिंसादिष्वपि गर्हायोजना कार्या ।।१९/७७।। ટીકાર્ય :
“અસલીવાર ' . વાર્તા | સદાચારથી વિલક્ષણ હિંસા, અવૃતાદિકમૃષાવાદ આદિ રૂપ દશ પ્રકારનાં પાપના હેતુના ભેદરૂપ અસદાચાર છે. જે કારણથી કહેવાયું છે –
“હિસા, મૃષા આદિ પાંચ, તત્ત્વનું અશ્રદ્ધાન અને ક્રોધાદિ ચાર એમ કુલ દશ પાપના હેતુઓ છે= પાપપ્રકૃતિના બંધના હેતુઓ છે. તેની ગહ કરવી જોઈએ અસદાચારની ગહ કરવી જોઈએ. I૬૪” (શાસ્ત્રવાર્તા૪) કઈ રીતે અસદાચારની ગહ કરવી જોઈએ ? તે બતાવે છે – “મિથ્યાત્વ જેવો કોઈ શત્રુ નથી, મિથ્યાત્વ જેવું કોઈ વિષ નથી, મિથ્યાત્વ જેવો કોઈ રોગ નથી અને મિથ્યાત્વ જેવો કોઈ અંધકાર નથી. શત્રુ, વિષ, અંધકાર અને રોગોથી એક ભવમાં દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે. દુરન્ત એવા મિથ્યાત્વ વડે જીવને જન્મ જન્મમાં દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે. વાલાથી યુક્ત એવા અગ્નિમાં કોઈ વડે આત્મા ફેંકાયેલો સારો છે, પરંતુ મિથ્યાત્વથી યુક્ત જીવન ક્યારેય સારું નથી. lig૫-૬૬-૬૭” ().
એ પ્રકારે તત્વની અશ્રદ્ધાની ગઈ કરવી જોઈએ. એ રીતે હિંસાદિમાં પણ ગર્તાની યોજના કરવી જોઈએ. ૧૯/૭૭ના ભાવાર્થ
પંચાચારના પાલનનું ઉત્તમ ફળ બતાવ્યા પછી પંચાચારના પાલનથી વિરુદ્ધ જે આચારો છે તે સર્વ અસદાચારો છે. તે અસદાચારોની ગહ ઉપદેશક શ્રોતાની આગળ એ રીતે કરે જેથી તે શ્રોતાની બુદ્ધિમાં અસદાચાર પ્રત્યે તીવ્ર જુગુપ્સા ઉત્પન્ન થાય. જેના કારણે અસદાચારથી વિમુખ થઈને સદાચારમાં દઢ ઉદ્યમ કરવા દ્વારા તે શ્રોતા કલ્યાણની પરંપરાને પામે.
અસદાચારો દસ પ્રકારના છે. હિંસા, મૃષાવાદ, ચોરી, અબ્રહ્મનું સેવન અને પરિગ્રહ આ પાંચ અસદ્ આચરણાઓ છે. વળી, તત્ત્વ પ્રત્યેના અશ્રદ્ધાનું રૂપ જીવનો પરિણામ અને ક્રોધ-માન-માયા-લોભરૂ૫ ચાર અંતરંગ પરિણામો એમ કુલ દસ અસદાચારો પાપબંધનાં કારણો છે જેને સેવીને જીવ સંસારની સર્વ કદર્થનાઓ પ્રાપ્ત કરે છે.
આ અસદાચારોના નિવર્તનનો એક ઉપાય જે મહાત્મા પોતાની શક્તિને ગોપવ્યા વગર પંચાચારના પારમાર્થિક સ્વરૂપને જાણીને તે પંચાચારના સેવન માટે જ્યારે જ્યારે ઉદ્યમ કરે ત્યારે ત્યારે આ અસદાચારો પ્રવર્તતા નથી અને અસદાચારોની શક્તિ ક્ષીણ થાય છે અને સદાચારોના સેવનના બળનું આધાન થાય છે.