________________
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ / સૂત્ર-૧૭
અવતરણિકા :
तथा
-
અવતરણિકાર્ય
અને
સૂત્ર ઃ
=
-
મુનામનોત્તિ: ||૧૭/૭||
સૂત્રાર્થ
સુકુલના આગમનું થન કરે. II૧૭/૭૫]I
ટીકા ઃ
૧૫૯
'देवस्थानाच्च्युतावपि विशिष्टे देशे, विशिष्टे कुले, निष्कलङ्के अन्वये, उदग्रे सदाचारेणाख्यायिकापुरुषयुक्ते, अनेकमनोरथापूरकम् अत्यन्तनिरवद्यं जन्म' इत्यादिर्वक्ष्यमाणलक्षणैव ।।१७/७५ ।।
ટીકાર્થ :
'देवस्थानाच्च्युतावपि
ત્યાવિર્ઘક્ષ્યમાળાક્ષળેવ ।। ‘દેવસ્થાનથી ચ્યવ્યા પછી પણ વિશિષ્ટ દેશમાં, વિશિષ્ટ કુલમાં, નિષ્કલંક અન્વયમાં=શુદ્ધ આચારવાળા કુળની પરંપરામાં, અને સદાચારથી આખ્યાયિકા પુરુષયુક્ત એવા ઊંચા કુળમાં, અનેક મનોરથનો આપૂરક અત્યંત નિરવઘ જન્મ પ્રાપ્ત થાય' ઇત્યાદિ વક્ષ્યમાણ લક્ષણવાળી જ ઉક્તિ કરે=સાતમા અધ્યયનમાં કહેવાનારા લક્ષણવાળા જ સુકુળના આગમનું કથન કરે. ।।૧૭/૭૫ા
ભાવાર્થ:
ઉપદેશક યોગ્ય શ્રોતાને પંચાચારનું કેવું ઉત્તમ ફળ છે તે સ્પષ્ટ કરવા માટે દેવોની ઋદ્ધિનું વર્ણન કરે એમ પૂર્વસૂત્રમાં કહ્યું. વળી તે પંચાચારનું ફળ માત્ર દેવભવની પ્રાપ્તિમાં વિશ્રાંત નથી પણ ત્યાંથી ચ્યવ્યા પછી તે મહાત્મા નિષ્યંક એવા પિતા-પિતામહ આદિ હોય એવા ઉત્તમ કુળમાં જન્મે છે.
વળી, તે કુળમાં જન્મે તો સદાચારના દૃષ્ટાંત તરીકે બતાવવામાં આવે તેવા પુરુષથી યુક્ત એવા ઉદગ્ર=અત્યંત ઊંચું કુળ હોય છે, તેથી તેવા કુળમાં જન્મ થવાને કારણે ઉત્તમ કુળના બીજની પ્રાપ્તિને કારણે પણ જીવનમાં સદાચારની પ્રાપ્તિ થાય છે.
વળી તેવા કુળમાં તે મહાત્માના અનેક મનોરથો પૂર્ણ થાય તેવું તે ઉત્તમ હોય છે; કેમ કે વિશિષ્ટ કુળને કારણે સર્વ પ્રકારના અનુકૂળ સંજોગો હોવાથી પોતાને જે પ્રકારના મનોરથો હોય તે સર્વ તે જન્મમાં સ્વાભાવિક પૂર્ણ થાય છે.
