________________
૧૩૧
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ | સૂત્ર-૩, ૪ (૫) લક્ષ્મીનો અનુત્યેક :
ધર્મપ્રધાન જીવનારા સદ્ગહસ્થો પણ પુણ્યશાળી હોય તો વૈભવસંપન્ન બને અને વૈભવ હોવાથી લોકોમાં તેને માનાદિ પણ મળે. આમ છતાં જો ગંભીર ન હોય તો પોતાની સંપત્તિનો તેને મદ થાય છે, તેથી હીન સંપત્તિવાળા પ્રત્યે અનાદરવૃત્તિથી તેનું વર્તન થાય છે. તેના નિવારણ માટે ગંભીરતાપૂર્વક લક્ષ્મીના મદના નિવારણ માટે ઉચિત યત્ન કરવો તે ઉત્તમ પુરુષોનો ગુણ છે. (૬) નિરભિભવસાર એવી પરની કથા -
સદ્ગુહસ્થ પ્રયોજન વગર બીજાના વિષયક કંઈ કથન કરવું જોઈએ નહિ પરંતુ ગંભીર થઈને ઉચિત સંભાષણ કરવું જોઈએ અને પ્રસંગે પરવિષયક કોઈ કથન કરવાનું આવશ્યક જણાય તો પણ તેને હન કરવાના આશયથી કોઈ કથન કરવું જોઈએ નહિ; કેમ કે તે પ્રકારની પ્રવૃત્તિથી શિષ્ટના આચારનું પાલન થતું નથી. (૭) શ્રુતમાં અસંતોષ :
ધર્મી પુરુષે પોતાની શક્તિ અનુસાર શ્રુત અધ્યયનમાં સદા યત્ન કરવો જોઈએ જેથી ધર્મવિષયક સૂક્ષ્મ સૂક્ષ્મતર બોધ પ્રગટ થાય. વળી, કંઈક શ્રુત ભણીને મેં ચુતનું અધ્યયન કર્યું છે એ પ્રકારની બુદ્ધિને ધારણ કરીને શ્રુતમાં સંતોષને ધારણ કરવો જોઈએ નહિ પરંતુ સદા અધિક અધિક જાણવાની લાલસા રાખવી જોઈએ.
આ પ્રકારનો ઉપદેશ યોગ્ય શ્રોતાને પ્રથમ આપવો જોઈએ જેથી કલ્યાણનો અર્થ એવો શ્રોતા પ્રાથમિક ભૂમિકાના સામાન્ય ગુણોના હાર્દને જાણીને તેમાં પ્રથમ યત્ન કરે અને ગુણના પક્ષપાતી બનેલ તેનામાં વિશેષ ગુણો પ્રગટ થઈ શકે. ll૩/ક૧ાા અવતરણિકા :
તથા -
અવતરણિકાર્ચ -
અને – સૂત્ર -
સ તથા ધ્યાનમ્ ૪/દર/ સૂત્રાર્થ :
સમ્યફ તેનાથી અધિક સામાન્ય ગુણોથી અધિક, એવા ગુણોનું કથન કરવું જોઈએ. I૪/કરા
