________________
ધર્મબિંદ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૧ | સૂત્ર-૪૮, ૪૯
ટીકાર્ચ -
અતિપરિચયરૂપ અતિસંગનું સર્વની સાથે જ વર્જન કરવું જોઈએ જે કારણથી અતિપરિચયના કારણે ગુણવાનમાં પણ અનાદર થાય છે અને કહેવાય છે –
“અતિપરિચયથી વિશિષ્ટ પણ વસ્તુમાં પ્રાય: અવજ્ઞા થાય છે. કૃપમાં પ્રયાગવાસી લોક સ્નાન સદા કરે છે (તેથી પ્રયાગ પ્રત્યે તેઓને અવજ્ઞા રહે છે એમ અધ્યાહાર છે.) ૩૮" () in૪૮ ભાવાર્થ -
ગૃહસ્થ સર્વ જીવોની સાથે અતિપરિચયનું વર્જન કરવું જોઈએ” એમ કહેવાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે અયોગ્યની સાથે તો પરિચય કરવો જોઈએ નહિ. કોઈક કારણથી તેનો પરિચય કરવો પડે તોપણ તેનાથી પોતાને તેના દોષની પ્રાપ્તિ ન થાય તે રીતે પોતાના પ્રયોજન પૂરતો જ પરિચય કરવો જોઈએ અને ગુણવાન સાથે ગુણવૃદ્ધિ માટે જ્યારે જ્યારે ઉપયોગિતા જણાય ત્યારે ત્યારે અવશ્ય પરિચય કરવો જોઈએ. પરંતુ તેનું કોઈ પ્રયોજન ન હોય છતાં ગુણવાન સાથે પરિચય કરવામાં આવે તો ગુણવાનના ગુણોનું મહત્ત્વ ઓછું થવાની સંભાવના રહે અને રોજના પરિચયથી ગુણવાનના ગુણો પ્રત્યેના અનાદરને કારણે ગુણવાનની આશાતના થાય તેના પરિહાર અર્થે ગુણવૃદ્ધિના પ્રયોજન વગર તેના પરિચયનું વર્જન કરવું જોઈએ. જેમ પ્રયાગ તીર્થમાં વસનારા રોજ પ્રયાગના ઝરણામાં સ્નાન કરતા હોય, તેથી તેઓને તે પ્રયાગતીર્થનું કોઈ મહત્ત્વ ભાસતું નથી તેમ ગુણવાન પ્રત્યે અનાદર થાય તો અહિત થાય તે અર્થે ગુણવાનની સાથે પણ અતિ પરિચયનું વર્જન કરવું જોઈએ એ ગૃહસ્થનો ધર્મ છે એમ કહેલ છે. I૪૮II
અવતરણિકા :
તથા –
અવતરણિકાર્ય :
અને – સૂત્રઃ
[૨૭] વૃત્તસ્થજ્ઞાનવૃદ્ધ સેવા ૪૧ / સૂત્રાર્થ:
(૨૭) “વૃતમાં રહેલા જ્ઞાનવૃદ્ધની સેવા” એ ગૃહસ્થનો ધર્મ છે. ll૪૯II ટીકા :'वृत्तम्' असदाचारनिवृत्तिः सदाचारप्रवृत्तिश्च, 'ज्ञान' पुनः हेयोपादेयवस्तुविभागविनिश्चयः,
