________________
શ્રી સંધ સતિક ભાષાંતર. પૃથિવી વિગેરે છકાયની સારીરીતે રક્ષા કરવી, શ્રોત્ર (કર્ણ) વિગેરે પાંચ ઇન્દ્રિયોને નિગ્રહ (ઈષ્ટ, અનિષ્ટ શબ્દાદિમાં રાગ, દ્વેષ ન કર) લેભને નિગ્રહ વિરાગિપણું, ક્ષમા-ક્રોધને નાશ, અંતઃકરણની શુદ્ધિ. પડિલેહણ વિગેરે પ્રવૃત્તિમાં વિશુદ્ધિ, (શાસ્ત્રોક્ત પડિલેહણાદિ ક્રિયા સારી રીતે ઉપયોગ રાખી કરે,) સંયમગમાં આત્માને જેડ, અકુશળ મન, વચન, કાયાને નિરોધ (અટકાવવું) કુશળ મન, વચન, કાયાને ન અટકાવવાં, શીત વિગેરે પીડાઓ સહન કરવી, કલ્યાણમિત્રની બુદ્ધિપૂર્વક મરણતિક ઉપસર્ગને સહન કરવા. એ સાધુ અનગારના ગુણે છે. ૨૦, ૨૧, ૨૨.
અનગરના ગુણો કહ્યા, હવે શ્રાવકોના ગુણે ત્રણ ગાથાવડે કહે છે –
धम्मरयणस्स जुग्गो, अक्खुद्दो संववं पैगइसोमो । लोगप्पियो अंकूरो, भीरू असढो सुदक्खिण्णो ॥ २३ ॥ लालुओ दयालूं, मज्झत्थो सोमदिहि गुणराँगी । सकह सुपखेजुत्तो, सुदीहदंसी विसेसैन्नू ॥२४॥ बुड्डाणुगो विणीओ, कयएंणुओ परहियत्थकारी य । तह चेव ल लक्खो , इगवीस गुणेहि संपलो ।। २५ ।।
ગાથાર્થઅક્ષુદ્ર ૧, રૂપવાન ૨, પ્રકૃતિસેમ ૩, લેકપ્રિય ૪, અકર ૫, પાપભીરૂ ૬, અશઠ ૭, સુદાક્ષિણ્ય ૮, લજજાળું , દયાળુ ૧૦, મધ્યસ્થ–સૌમ્યદષ્ટિ ૧૧, ગુણરાગી ૧૨, સત્યથારાગી ૧૩, સુપક્ષયુક્ત ૧૪, સુદીર્ઘદશી ૧૫, વિશેષજ્ઞ ૧૬, વૃદ્ધાનુગ ૧૭, વિનીત ૧૮, કૃતજ્ઞ ૧૯, પરહિતકારક ૨૦, ધર્મરૂપ લક્ષ્યને મેળવનાર ૨૧ એ ૨૧ ગુણવડે યુક્ત મનુષ્ય ધમરત્નને યોગ્ય જાણવો. ૨૩, ૨૪, ૨૫.
વ્યાખ્યાર્થ-આ ૨૧ ગુણવડે યુક્ત મનુષ્ય ધર્મોમાં રત્ન સમાન શ્રી જિનેશ્વરે પ્રરૂપેલ દેશવિરતિ-ધર્મરત્નને મેળવવા યોગ્ય છે. ગુણ અને ગુણિને કથંચિત્ અભેદ મનાતે હોવાથી ગુણિનું પ્રતિપાદન કરવા પૂર્વક તે ગુણેનેજ કહે છે. પ્રથમ અક્ષુદ્ર-તુચ્છ
