________________
સમદ્ દર્શનનું સ્વરૂપ અને જે તે બન્ને નથી તે તપ કરવાની શી જરૂર છે? ૧” એથી મોક્ષપ્રાપ્તિમાં વેષની પ્રધાનતા નથી, પરંતુ સમભાવજ મોક્ષનું કારણ છે. એમ સૂચવ્યું. અહીં અન્યલિંગે, ગૃહિલિંગે જે મોક્ષનું પ્રતિપાદન કર્યું તે ભાવથી સમ્યકત્વને સ્વીકારનારને કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ પછી તરતજ કાળ કરનારને માટે જાણવું. અન્યથા જે તેઓ પોતાનું લાંબું આયુષ્ય જુવે તે સાધુના વેષને અવશ્ય સ્વીકારે. ૨
હવે પંચેંદ્રિયપણું, મનુષ્યપણું, આર્યદેશ, ઉચ્ચકુલમાં ઉત્પન્ન થવું. વગેરે સદ્ધર્મનાં સાધનાની સામગ્રીવડે શોભતા એ પણ મેક્ષનાં કારણ જ્ઞાન, ચારિત્રના આધારભૂત સમભાવના ઈચ્છક ભવ્યપુરૂષે શ્રી સમ્યગ્દર્શનને વિષેજ યત્ન કરવો જોઈએ. કારણ કે-સઘળાં ધર્માનુષ્ઠાને પાળવાનું ફલ સમ્યકત્વ પૂર્વકજ થઈ શકે છે. તે માટે આચારાંગ નિર્યુકિતમાં ( ગા. ર૨૨ માં) કહ્યું છે કે
तम्हा कम्माणीयं, जे उमणो दंसणम्मि पययेजा। ચંતાવતો દિ ર ણ, દુન્તિ તા-ના-૨rfખ ૨ "
અર્થ–“તે કારણથી કર્મરૂપી સૈન્યને જીતવાના મનવાળા પ્રાણુઓ દર્શનમાં પ્રયત્ન કરે. કેમકે સમ્યકત્વવાન્ પુરૂષનાંજ તપ, જ્ઞાન અને ચારિત્ર સફલ થાય છે. તે સમ્યકત્વ, સુદેવ, સુગુરૂ અને સુધર્મના ઉપર દેવ ગુરૂ અને ધર્મબુદ્ધિરૂપ કહેવાય છે. કહ્યું છે કે“या देवे देवताबुद्धिर्गुरौ च गुरुतामतिः। ઇને જ ધર્મપ: સુદ્ધા, વગેમ મુખ્ય છે ?”
અર્થ “દેવમાં જે દેવ તરીકેની બુદ્ધિ, ગુરૂ તરફ ગુરૂપણુની મતિ અને ધર્મના ઉપર શુદ્ધ ધર્મબુદ્ધિ આ સમ્યકત્વ કહેવાય છે.” અથવા “ત્તરથા સામેના જ પતિ' એ સૂત્રના કથન પ્રમાણે “તત્વના સ્વરૂપમાં શ્રદ્ધા તે સમ્યકત્વ કહેવાય છે. એમાં અસથ્રહપણું નથી. ” એમ જાણુને તેના આધારભૂત ત્રણે તત્વોના સ્વરૂપને જ કહે છે –
अट्ठदसदोसरहिनो, देवो धम्मो य निउणदयसहियो । मुगुरु य बम्भयारी, आरम्भपरिग्गहाविरओ ॥ ३॥
