Page Text
________________
[ 122 ||
___ प्रतिशत व्य-१७ साधव एव, तेषामवग्रहस्तदाभाव्यं पञ्चक्रोशपरिमाणं क्षेत्रमृतुबद्धे मासमेकं वर्षासु चतुरो मासान् यावदिति साधर्मिकावग्रहः । एवमुपश्रुत्येन्द्रो यदाचख्यौ तदाह- 'जे इमे' इत्यादि। ‘एवं वयति' त्ति पूर्वोक्तं 'अहं उग्गहं अणुजाणामी'त्येवंरूपं वदति अभिधत्ते। सत्य एषोऽर्थ इति॥ अथ भवत्वयमर्थः सत्यः, तथाप्ययं स्वरूपेण सम्यग्वादी उत नेत्याशङ्कयाह-सक्के ण'मित्यादि । सम्यग्वदितुं शील-स्वभावो यस्य स सम्यग्वादी। प्रायेणासौ सम्यगेव वदतीति। सम्यग्वादशीलत्वेऽपि प्रमादादिना किमसौ चतुर्विधां भाषां भाषते नवेति प्रश्नयन्नाह-सक्के णं' इत्यादि। सत्यापि भाषा कथञ्चिद् भाष्यमाणा सावद्या सम्भवतीति पुनः पृच्छति-'सक्के णं इत्यादि। 'सावजं' ति। सहावद्येन-गर्हितकर्मणेति सावद्या, तां । जाहे णं'ति। यदा सुहुमकाय'ति सूक्ष्मकायं हस्तादिकं वस्त्विति वृद्धाः, अन्ये त्वाहुः सुहुमकायंति वस्त्रं, अणिजूहित्ताणं ति। अपोह्य-अदत्वा । हस्ताद्यावृत्तमुखस्य हि भाषमाणस्य जीवसंरक्षणतोऽनवद्या भाषा भवत्यन्या तु सावद्येति। शक्रमेवाधिकृत्याह-'मोउद्देसए'त्ति तृतीयशतके प्रथमोद्देशके। तत्पाठो यथा-'सणंकुमारे णं भंते ! देविंदे देवराया किं भवसिद्धिए अभवसिद्धिए ? सम्मदिट्ठी मिच्छादिट्ठी ? परीत्तसंसारीए अपरीत्तसंसारीए ? सुलहबोहिए दुल्लहबोहिए ? आराहए विराहए ? चरमे अचरमे? गो० ! सणंकुमारे णं देविंदे देवराया भवसिद्धिए णो अभवसिद्धिए, एवं सम्म० परीत्त० सुलह आरा० च० पसत्थं णेयव्वं'। 'से केणटेणं भंते ! ? गो० ! सणंकुमारे णं देविंद देवराया बहूणं समणाणं बहूणं समणीणं बहूणं सावयाणंबहूणं सावियाणं हियकामए, सुहकामए, पत्थकामए, आणुकंपिए, णिस्सेयसिए, हियसुहणिस्सेसकामए, से तेणटेणं'। [सू. १४१] व्याख्या- 'आराहए'त्ति ज्ञानादीनामाराधयिता, 'चरमेति चरम एव भवो यस्याप्राप्तस्तिष्ठति, देवभवो वा चरमो यस्य स चरमः; चरमभवो वा भविष्यति यस्य स चरमः। 'हिअकामए'त्ति हितंसुखनिबन्धनं वस्तु। 'सुहकामए'त्ति सुखं शर्म, 'पत्थकामए'त्ति पथ्यं दुःखत्राणं, कस्मादेवमित्याह- ‘आणुकंपिए'त्ति कृपावान् । अत एवाह-णिस्सेयसिए'त्ति निःश्रेयसं मोक्षस्तत्र नियुक्त इवनैःश्रेयसिकः। 'हिअसुहणिબોલે કે નિરવઘ? હે ગૌતમ! શક્ર સાવઘભાષા પણ બોલે અને નિરવઘભાષા પણ બોલે.” “હે સ્વામિન્! કેમ આમ કહો છો કે શક્ર સાવદ્ય પણ બોલે અને નિરવ પણ બોલે? હે ગૌતમ! જ્યારે શક્ર સૂક્ષ્મકાય(=હાથવગેરે વસ્તુ એમ જ્ઞાનવૃદ્ધોનો મત. બીજા મતે ‘વસ્ત્ર)ને રાખ્યા વિના અર્થાત્ બોલતી વખતે મોં પર હાથવગેરે રાખ્યા વિના બોલે, ત્યારે શક્ર સાવધ પાપયુક્ત ભાષા બોલે છે. (કારણ કે હાથવગેરે રાખ્યા વિના બોલવામાં જીવોનું રક્ષણ થતું નથી.) જ્યારે શક્ર સૂક્ષ્મકાયનો ઉપયોગ કરી બોલે છે, ત્યારે નિરવ ભાષા બોલે છે કારણ કે જીવોનું રક્ષણ થાય છે.) એ હેતુથી એ પ્રમાણે કહ્યું.” “હે ભદંત ! શક્ર ભવસિદ્ધિક છે કે અભવસિદ્ધિક? સમ્યગ્દષ્ટિ છે કે મિથ્યાદૃષ્ટિ છે ?' ઇત્યાદિ મોદ્દેશક'=સ્તૃતીય શતકમાં પ્રથમોકેશકના સનસ્કુમાર ઇન્દ્રની જેમ સમજવું. સનસ્કુમાર ઇન્દ્ર અંગેનો પાઠ આ પ્રમાણે છે – હે ભદંત! સનસ્કુમાર દેવેન્દ્ર(ત્રીજા દેવલોકના ઇન્દ્ર) ભવસિદ્ધિક છે કે અભવ-સિદ્ધિક? સમ્યગ્દષ્ટિ છે કે મિથ્યાષ્ટિ? પરીત્ત સંસારી છે કે અનંત સંસારી? સુલભબોધિ છે કે દુર્લભબોધિ? આરાધક છે કે વિરાધક? ચરમ છે કે અચરમ છે? હે ગૌતમ! સનસ્કુમાર દેવેન્દ્ર ભવસિદ્ધિક છે. સમ્યગ્દષ્ટિ છે. પરીરસંસારી છે. સુલભબોધિ छ. मारा छ. मने यम छ.'' मगवन् ! म सामोछो? गौतम! सनमार हेवेन्द्र साधु-साध्वीश्रा4-श्राविमोनiहित(=सुषमा २९भूत वस्तु), सुप, पथ्य(=g:4थी रक्षाए)नी ४२७। रामेछे ४२९॥3 તે કૃપાળુ છે. તેથી જ જાણે કે મોક્ષમાં નિયુક્ત થયેલો છે(=નિઃશ્રેયસિક) અને બધાના દુઃખના અનુબંધ વિનાના सुपनी ४२७॥ ४२ छ(=हितसुखनिःशेषकामी) तेथी 64रोत | छ.' मारा = नवगेरे त्रिनी माराधना
| SR No. | 022089 |
| Book Title | Pratima Shatak |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ajitshekharsuri |
| Publisher | Arham Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 548 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 21 MB |