________________
૧૯
વૈરાગ્યકાલતા/શ્લોક-૧૮૬-૧૮૭ શ્લોકાર્ચ -
સ્વકર્મના પ્રશમથી અને ઉદયથી ઉસ્થિત થયેલા લાભાંતરાય કર્મના પ્રશમ અને લાભાંતરાયકર્મના ઉદયથી ઉસ્થિત થયેલા, અનિત્ય એવા લાભાલાભનું પરિભાવન કરીને વિદ્વાન એવા સમાધિવાળા મહાત્માઓ લાભથી મદને કરતા નથી અને અલાભથી દીનભાવને પામતા નથી. II૧૮૬ll ભાવાર્થ :
ભગવાનના શાસનના પરમાર્થને જાણનારા મુનિઓ વિદ્વાન હોય છે. તેથી જે પ્રકારે ભગવાને સંસારનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ બતાવ્યું છે તે પ્રમાણે સંસારનું સ્વરૂપ જાણનારા હોય છે અને તેવા મહાત્માઓ જિનવચન અનુસાર જાણે છે કે પોતાના લાભાંતરાય કર્મના ઉપશમથી પોતાને સંયમને ઉપષ્ટભક નિર્દોષ ભિક્ષા પ્રાપ્ત થાય છે અને લાભાંતરાય કર્મના ઉદયથી દીર્ઘકાળ સુધી ભિક્ષાઅટન કરવા છતાં પણ સંયમને ઉપષ્ટભક ભિક્ષા મળતી નથી. આ પ્રકારે કર્મના સ્વરૂપને ભાવન કરીને કર્મથી થતા ભાવો પ્રત્યે મધ્યસ્થબુદ્ધિને ધારણ કરનારા એવા સમાધિવાળા તે મહાત્મા લાભાંતરાયકર્મના ક્ષયોપશમથી સંયમને ઉપષ્ટભક નિર્દોષ ભિક્ષા મળે તો “હું ભિક્ષા લાવવામાં કુશળ છું” એ પ્રકારનો મદ કરતા નથી અને દીર્ઘકાળ સુધી ભિક્ષાઅટન કરવા છતાં ભિક્ષા ન મળે તો પોતાના કર્મના વિપાકનું ભાવન કરીને ખેદભાવને પામતા નથી. તેથી અદીનભાવવાળા તે મહાત્મા ભિક્ષાની પ્રાપ્તિ કે અપ્રાપ્તિ બન્ને કાળમાં સમભાવની વૃદ્ધિ જ કરે છે. ll૧૮ના શ્લોક :
आजीविकागारवमेति भूयो, लूक्षोऽपि यो भिक्षुरकिंचनोऽपि । कुर्वनिजोत्कर्षपरापवादौ, विपर्ययं याति भवे भवेऽसौ ।।१८७।।
