________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૨૦થી ૧૨૪
૧૩૧
તીર્થંકરો જ્યારે શત્રુઓનો જય ક૨વા માટે સંયમ ગ્રહણ કરે છે અને સંયમ ગ્રહણ કરીને શત્રુઓનો નાશ કરે છે ત્યારે તેઓને કેવલજ્ઞાન થાય છે તે વખતે આકાશપથમાં દુંદુભિઓ વાગે છે અને તીર્થંકરોની આગળ આઠ પ્રાતિહાર્યરૂપ મંગળો સ્કુરાયમાન થાય છે અને દેવો ‘જય જય' શબ્દ વડે અત્યંત ઉઘોષણા કરતા પવિત્ર પુષ્પવૃષ્ટિઓ કરે છે, દેવીઓ મધુર ગીતો ગાય છે, અનેક પ્રકારના અભિનયોપૂર્વક નૃત્યો કરે છે અને હાથમાં કંકણરાજિ શોભી રહી છે તેવી અને નમેલી દેવીઓ મુકતાફળના સમૂહને ત્યાં તીર્થંકરોની આગળ વેરે છે અને તીર્થંકરો ચાલતા હોય ત્યારે તેમના દરેક પગને સ્થાપન કરવા અર્થે દેવતાઓ સુવર્ણકમળની રચના કરે છે. આ રીતે તીર્થંકરોનો મહિમા કરીને દેવતાઓ ભક્તિથી જાણે બતાવતા ન હોય કે અમારી પાસે જે સમૃદ્ધિ છે તેના કરતાં અધિક સમૃદ્ધિ તીર્થંકરોની છે. વળી, ભગવાનના મસ્તકે તાપ ન પડે તેવું છત્ર ધારણ કરે છે. ક્ષીરસમુદ્રના મોજા જેવા ચાલતા એવા સુંદર ચામરોના સમૂહથી ભગવાનને વીંઝે છે. આ સર્વ સમૃદ્ધિ ભગવાને પૂર્વભવમાં સમાધિમંત્રનો જાપ કરેલ, તેનાથી ઉત્પન્ન થયેલી શ્રેષ્ઠકોટિની સમાધિથી જન્ય છે, એથી જિનાગમના જાણનારાઓએ આ સમાધિમંત્રમાં સુદૃઢ યત્ન કરવો જોઈએ; કેમ કે આ સમાધિમંત્ર વૈરાગ્યનું સર્વસ્વ છે. એ પ્રમાણે શાસ્ત્રના જાણનારાઓ જાણે છે.
ન
આનાથી એ ફલિત થાય છે કે મોહના નાશ માટે પૂર્વમાં સોધમંત્રીએ ઉપાય બતાવતાં કહ્યું કે ચતુઃશરણગમનપૂર્વક દુષ્કૃતની ગર્હ અને સુકૃતની અનુમોદના એ શ્રેષ્ઠકોટિનો સમાધિમંત્ર છે. તે વચનને ગ્રહણ કરીને દેશવરતિધર અને સર્વવિરતિધર મહાત્માઓ પાઠસિદ્ધ એવા તે સમાધિમંત્રનો જાપ કરે છે અને તેના સિવાયના અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ કે અપુનર્બંધક જીવો આભ્યાસિક સમાધિમંત્રનો જાપ કરે છે જેથી શત્રુઓનો ઉપદ્રવ દૂર થાય છે. તે સમાધિમંત્રનો જાપ જે મહાત્માઓ અત્યંત ઉપયોગપૂર્વક અને સુપ્રણિધાનપૂર્વક સદા કરે છે તેઓના હૃદયમાં ચતુઃશરણગમનથી ગુણના સ્થાનરૂપ એવા તીર્થંકરો, સિદ્ધભગવંતો. સુસાધુઓ અને કેવલીપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ પ્રત્યેનો તીવ્ર પક્ષપાત થાય છે અને તે પક્ષપાતપૂર્વક દુષ્કૃતની નિંદાથી દુષ્કૃતનો વિમુખભાવ થાય છે અને સુકૃતની અનુમોદનાથી જગવર્તી તીર્થંકર આદિ સર્વગુણવાન પુરુષોનાં સુકૃતો પ્રત્યે