________________
41
सद्धर्मविशिका षष्ठी
मन्यते तदेव सत्यं निःशङ्कं यज्जिनैः प्रज्ञप्तम् ।
शुभपरिणामः सर्वं काङक्षादिविस्रोतसिकारहितः ॥ १४ ॥ શુભ પરિણામવાળો અને કાંક્ષાદિ વિશ્રોતસિકા (ઉન્માર્ગગામિઅધ્યવસાય) રહિત એવો તે – “જિનેશ્વરોએ જે કહ્યું છે, તે સાચું છે અને શંકા રહિત છે' - એવું દઢ પણે માને છે (ટી.) વિશ્રોતસિકા = સંયમસસ્થમીત્ય અધ્યવસાયનિસ્ય વિશ્રોતોમામાં વિશ્રોતસિક્કા | અધ્યવસાયરૂપ જલનું જ્યાં સંયમરૂપ વૃક્ષના છોડ છે ત્યાં તે દિશામાં ન વહેતાં અન્ય દિશામાં વહેવું તે.
एवंविहो य एसो तहाखओवसमभावओ होइ । नियमेण खीणवाही नरु व्व तव्वेयणारहिओ ॥ १५ ॥ एवंविधश्चैष तथाक्षयोपशमभावतो भवति । नियमेन क्षीणव्याधिर्नर इव तद्वेदनारहितः ॥ १५ ॥
જેમ જેનો રોગ ક્ષીણ થયો છે, તે પુરુષ તે રોગજન્ય વેદના રહિત બને છે, તેમ તેવા તેવા ક્ષયોપશમ ભાવ વડે તે સમકિતી જીવ પણ આવો (ક્ષયોપશમાદિયુક્ત) થઈ જાય છે.
पढमाणुदयाभावो एयस्स जओ भवे कसायाणं । ता कहमेसो एवं ? भन्नइ तव्विसयविक्खाए ॥ १६ ॥ प्रथमानामुदयाभाव एतस्य यतो भवेत्कषायाणाम् । तत्कथमेष एवं ? भण्यते तद्विषयापेक्षया ॥ १६ ॥
માત્ર અનંતાનુબંધિ કષાયોના અનુદયે સમકિતીને ઉપર્યુક્ત ગુણો કેમ ઘટે? વિષય વિશેષની અપેક્ષાએ ઘટી શકે છે. (ટી.) વિષય વિશેષની અપેક્ષાએ = અનંતાનુબંધી કષાયના ઉપશમ કે ક્ષયથી ઉત્પન્ન થતા ઉપશમાદિ ગુણો ઘટે છે. સંજ્વલનકષાયના ઉદયથી એ ક્રોધ કરે છતાં એના સમ્યકત્વમાં વાંધો નથી આવતો. કારણ કે સમ્યકત્વ હોવા ન હોવામાં જે ઉપશમ ભાવની હાજરી કે ગેરહાજરી કહી તે અનંતાનુબંધી કષાયના ક્ષયોપશમાદિજન્ય ઉપશમભાવની સમજવી. એ ઉપશમનો વિષય એવો જોઈએ કે જે માત્ર અનંતાનુબંધી કષાયના ક્ષયોપશમાદિની જ અપેક્ષા રાખે. નહિ કે સંજવલન કષાયના અનુદયાદિની અપેક્ષા રાખનારો. (ધર્મસંગ્રહભાષા. ભા. ૧ પૃ. ૭ જુઓ)
