________________
વિભક્તિવિચાર પ્રકરણ
૨૪ વિભક્તિનો ચોથો ભેદ જે ક્ષેત્રવિભક્તિ, તેના ભેદો તથા સ્વરૂપ –
વિમત્ત ડા, તા-વિસાવ્ય-સાUિT | ठाणं पडुच्च खेत्तं, लोगो पंचत्थिकायमओ ॥४३॥
ભાવાર્થ સ્થાન, દિશા, દ્રવ્ય અને સ્વામીના ભેદે કરીને ક્ષેત્રવિભક્તિના ચાર પ્રકાર છે. સ્થાનને આશ્રયી ક્ષેત્રક્ષેત્રવિભક્તિ પંચાસ્તિકાયમય એટલે ધમસ્તિકાય, અધમસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, જીવાસ્તિકાય અને પગલાસ્તિકાયમય ચૌદ રાજલોકપ્રમાણ ક્ષેત્રલોક જાણવો ||૪૩ી.
ક્ષેત્રલોકનું સ્વરૂપ – वइसाहट्ठाणट्ठिय-कडित्थकरजुयलपुरिससंठाणो । चउदसरज्जू उच्चो , पिहलो एगाइसत्तंता ॥४४॥ तिरियं चउरो दोसु छ, दोसं अट्ठ दस य एक्केक्के । बारस दोसु सोलस, दोसुं वीसा य चउसुं तु ॥४५॥ पुणरवि सोलस दोसुं, बारस दोसुं तु हुंति नायव्वा । तिसु दस तिसु अट्ठ, च्छा य दोसुं तु चत्तारि ॥४६॥
ભાવાર્થ-આ ક્ષેત્રલોક વૈશાખસ્થાનસ્થિત-બે પગ પહોળા કરીને ઊભેલા અને બે બાજુ કેડ ઉપર બે હાથ રાખીને રહેલા પુરુષના આકાર જેવો ચૌદરાજપ્રમાણ ઊંચો અને જુદા જુદા સ્થળે એકથી સાતરાજપ્રમાણ પહોળો છે ૪૪ll
