________________
અર્થ-પુલાકનિથ કર્મભૂમિમાં હય, બાકીના જન્મથી
કર્મભૂમિમાં અને સંહરણથી અકર્મભૂમિમાં પણ
હોય છે ૪૮ છે વિશેષાર્થ–પુલાકનિજોને જન્મ કર્મભૂમિમાં હોય એટલે
કર્મભૂમિમાં જન્મેલેજ પુલાઉનિર્ગસ્થ થઈ શકે, અને આ પુલાઉનિર્ચન્થને વિહાર પણ કર્મભૂમિમાં જ હેય અકર્મભૂમિમાં ન હોય. તેમજ જે કર્મભૂમિમાં જ
મ્યા હોય તેજ બકુશનિગ્રન્થ, કુશીલનિગ્રંથ, નિસ્થ નિર્ચથ અને સ્નાતકનિગ્રન્થ થઈ શકે. પરંતુ વિહારને લઈને તે આ ચાર નિજોને વિહારપ્રદેશ કર્મભૂમિ પણ હોય અને અકર્મભૂમિ પણ હોય. પરંતુ અકર્મભૂમિમાં તેઓને વિહાર દેવાદિકના સંહરણથી કરે. ત્યારે બની શકે છે. તેમાં પણ દેવે સંહરણ કરેલા બકુશ કુશીલ ત્યાં ગયા પછી પણ નિર્ગસ્થ અને સ્નાતક ચારિત્ર પામી શકે છે. કારણકે તે છ કર્મભૂમિમાં થયેલા હોવાથી તેમનામાં મોક્ષસુધીની લેગ્યતા વિશિષ્ટજીને આશ્રયીને હોઈ શકે છે. આ રીતે સંહરણને લઈને જ અકર્મભૂમિમાં ચાર નિર્ચને વિહારપ્રદેશ ઘટી શકે. નહિતર તે ત્યાં ચારિત્રધર્મને અભાવ હવાથી ચારિત્ર ન ઘટી શકે.
