________________
૧૨૫
निर्ग्रन्थत्वात् च्युतः पुनः, सकषायी स्नातकः अविरतो वा स्नातःच्युत्वा स्नातक्त्वं तु सिद्धो भवति इति ॥८३॥द्वारं२४॥ અર્થ-નિગ્રંથ નિર્ચ થપણું મુકીન વળી કષાયકુશીલ થાય
સ્નાતક થાય અથવા અવિરતિ થાય. સ્નાતક સ્નાતક
પણું મુકીને મેશેજ જાય. વિશેષાર્થ-નિર્ચથના ઉપશામક અને ક્ષેપક એ બે ભેદ છે.
તેમાં બારમા ગુણઠાણાથી જે જ તેરમે ગુણઠાણે જાય છે તેને નિગ્રંથથી સ્નાતક થયેલા કહેવાય છે. ને ઉપશામક નિગ્રંથ તે શ્રેણીથી અવશ્યમેવ પડે છે. અને તે પણ કાળક્ષયે અથવા આયુષ્યક્ષયે એ રીતે બે પ્રકારે પડે છે. તેમાં જે કાળક્ષયે શ્રેણીથી પડે છે તે સકષાયકુશીલ પામે છે. ને જે ભવક્ષયે પડે છે તે દેવપણામાં જરૂરથી અવિરત થાય છે. પણ દેશવિરતિ થતું નથી. કારણકે દેવપણામાં દેશવિરતિનો અભાવ છે. આ સ્નાતક નિગ્રન્થ તે તેરમા ચૌદમાં ગુણઠાણાના જીવોને કહેવામાં આવે છે અને તે તે અવશ્ય મેસેજ જાય છે.
૨૫ સંજ્ઞાદ્વારા સંજ્ઞા–અહાર-ભય-પરિગ્રહ-મૈથુન-ક્રોધ-માનમાયા-લભ-લોક અને ઘ એમ દશ પ્રકારે સંજ્ઞા હોય છે. વારંવાર અભ્યાસથી જીવની જે વસ્તુમાં સહેજે પ્રવૃત્તિ થાય તેને સંજ્ઞા કહે છે.
