Page Text
________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથનો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૧૫૫ બંધાદિના ઉપલક્ષણથી મન્ત્ર-તંત્ર વગેરે બીજા પણ અતિચારે જાણવા. [૨૭]. અતિચારદ્વાર કહ્યું. હવે ભંગદ્વાર કહેવામાં આવે છે :
बंधाईणि उ आउट्टियाइणा जइ करेज्ज तो भंगो।
बीयकसायाणुदए, तिव्वाणं होइ सड्ढस्स ॥ २८ ॥ ગાથાર્થ:-નિર્દયપણે, અર્થાત્ વિરતિથી નિરપેક્ષ પ્રવૃત્તિના પરિણામથી બંધ વગેરે જે કરે તે પ્રબળ બીજા અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ ક્ષાને ઉદય થતાં શ્રાવકની પ્રાણાતિપાતવિરતિને ભંગ જ થાય.
ટીકાથ:–મૂળ ગાથામાં આયુષ્ટિવાળા એ પદમાં રહેલ આદિ શબ્દથી દઉં (=ધિષ્ઠાઈ) વગેરે સમજવું.
કષાય – જીવ જેનાથી કષાય=દુઃખી કરાય તે કષ. (જીવ કર્મોથી કષાય છે= દુઃખી કરાય છે માટે) કષ એટલે કર્મ. અથવા જીવ જેમાં કષાય દુઃખી કરાય તે કષ. જીવ સંસારમાં કષાય છે દુઃખી કરાય છે માટે) કષ એટલે સંસાર. આય એટલે લાભ. કષને (૨કર્મને કે સંસારને) આય (=લાભ) જેમનાથી થાય તે કષાયે. કહ્યું છે કે
कम्मं कसं भवो वा कसमाओ सिं जओ कसाया ते ।
“કષ એટલે કમર, અથવા કષ એટલે સંસાર, કષનો આયEલાભ જેમનાથી થાય તે કષાય. ? (વિશેષા. ૧૨૨૮ પૂર્વાર્ધ)
પ્રશ્ન:-(પ્રાણાતિપાતનું પ્રત્યાખ્યાન છે, બંધ આદિનું પ્રત્યાખ્યાન નથી.) બંધ આદિનું પ્રત્યાખ્યાન ન હોવાથી તેને કરવામાં વ્રતને ભંગ કેવી રીતે થાય? હવે જે એમ કહેવામાં આવે કે પ્રાણાતિપાતના પ્રત્યાખ્યાન સાથે બંધ આદિનું પણ પ્રત્યાખ્યાન કર્યું છે, તે આગમમાં કહેલ વ્રતની બાર સંખ્યાને વિરોધ થાય. કારણ કે બંધ આદિનું અલગ અલગ પ્રત્યાખ્યાન કર્યું હોવાથી વ્રત ભિન્ન થાય.
ઉત્તર –તમારી વાત સત્ય છે. પ્રાણાતિપાતના પ્રત્યાખ્યાનથી બંધ આદિનું પણ પ્રત્યાખ્યાન કર્યું છે. કારણકે પ્રાણાતિપાતના બંધ વગેરે ઉપાયે છે. કારણને (બંધ વગેરેને) અટકાવ્યા વિના કાર્યને (પ્રાણાતિપાતને) અટકાવવાનું શક્ય નથી. આથી આકુટ્ટિકાથી (=નિર્દયતાથી વ્રતનિરપેક્ષપણે) બંધ વગેરે કરવામાં પણ વ્રતને ભંગ થાય છે.
તથા “બંધ આદિનું પણ પ્રત્યાખ્યાન કર્યું છે, એથી વ્રતસંખ્યાને વિરોધ થાચ” ઈત્યાદિ જે કહ્યું છે તે અયુક્ત જ છે. કારણકે વિશુદ્ધ (=નિરતિચાર) હિંસાવિરતિ હોય ત્યારે બંધાદિનો સંભવ જ નથી.
૧. વાક્યરચના ફિલષ્ટ ન બને એ માટે અહીં આદિ શબ્દનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી. ''
| SR No. | 022030 |
| Book Title | Shravakna Bbar Vrato Yane Navpad Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Vijaydansuri Jain Gyanmandir ane Paushadhshala Trust |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 498 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |